Πάνω από χίλια διευθυντικά στελέχη μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων έχουν αποχωρήσει από τις θέσεις τους από τις αρχές του έτους στις ΗΠΑ, με τον αριθμό τους να καταγράφει μια αύξηση της τάξης του 41% συγκριτικά με την ίδια περίοδο πέρυσι. Σύμφωνα με μια
έκθεση που δόθηκε πριν λίγο καιρό στη δημοσιότητα από μια επιχείρηση που δραστηριοποιείται στο χώρο της εκπαίδευσης νέων στελεχών (βλ.
εδώ), οι κλάδοι εκείνοι που καταγράφουν τους υψηλότερους ρυθμούς
turn-over για τα διευθυντικά στελέχη με έδρα τις ΗΠΑ βρίσκονται στους τομείς της υψηλής τεχνολογίας και της παροχής υπηρεσιών υγείας. Στη διάρκεια, μάλιστα, των τελευταίων περίπου δέκα ετών η διάμεση θητεία μιας ή ενός CEO ανάμεσα στις μεγαλύτερες εισηγμένες στο χρηματιστήριο εταιρείες του δείκτη
S&P 500, έχει μειωθεί από τα 6 στα 4,8 χρόνια. (Βλ. τα αναλυτικά στοιχεία
εδώ).
Μπορεί οι περισσότεροι επιχειρηματικοί όμιλοι να αποφεύγουν, συνήθως, να δημοσιεύουν τους λόγους αυτών των αποχωρήσεων, εντούτοις οι κύριοι λόγοι των ακούσιων παραιτήσεων (εξαιρώντας τους εκούσιους, όπως π.χ. συνταξιοδοτήσεις ή αποχωρήσεις λόγω ασθένειας) μπορούν να αποδοθούν σε ένα συνδυασμό παραγόντων από εξωτερικές πιέσεις έως εσωτερικά-εταιρικά προβλήματα. Ας δούμε, εν τάχει, ορισμένους εξ’ αυτούς:
- Ένας διευθύνων σύμβουλος [1] μπορεί να εξωθηθεί σε παραίτηση εάν η επιχείρηση ή ο όμιλος του οποίου προΐσταται αποτύχει να ανταποκριθεί στο ταχέα μεταβαλλόμενο περιβάλλον της αγοράς.
- Οι κακές χρηματοοικονομικές επιδόσεις επίσης -όταν π.χ. η επιχείρηση αντιμετωπίζει προβλήματα κερδοφορίας ή όταν η απόδοση των μετοχών της μειώνεται- αποτελεί παράγοντα που μπορεί να οδηγήσει σε παραίτηση. Στο σημείο αυτό, ας ληφθεί υπόψη πως θεσμικοί επενδυτές και μέτοχοι μπορεί να ασκήσουν πιέσεις για αλλαγή ηγεσίας εάν κρίνουν πως ο διευθύνων σύμβουλος δεν είναι σε θέση να μεγιστοποιεί την αξία των εταιρικών μετοχών ή αν θεωρήσουν, ακόμα, πως δε διαχειρίζεται αποτελεσματικά τα περιουσιακά στοιχεία της εταιρείας.
- Η απώλεια του μεριδίου της αγοράς από ανταγωνίστριες εταιρείες αποτελεί έναν επιπλέον παράγοντα αποχώρησης, ειδικά αν το εν λόγω διευθυντικό στέλεχος θεωρηθεί υπεύθυνο για την απώλεια της θέσης που κατέχει η επιχείρηση στον κλάδο ή ακόμα και για την αποτυχία αξιοποίησης ευκαιριών ανάπτυξης.
- Ένας ή μια διευθύνων σύμβουλος μπορεί να θεωρηθεί υπεύθυνος/η για λάθη στο χειρισμό μιας κρίσης, όπως αναφορικά με κάποιο πρόβλημα στην παραγωγή που μπορεί να οδηγήσει σε ανακλήσεις ελλαττωματικών προϊόντων, ή παραβιάσεις προσωπικών δεδομένων ή την περιβαλλοντική καταστροφή που μπορεί να επιφέρει η δραστηριότητα της επιχείρησης.
- Αρκετές είναι οι περιπτώσεις που έχουν έλθει στη δημοσιότητα για σκάνδαλα των CEO πάνω σε ηθικά ή νομικά ζητήματα, συμπεριλαμβανομένων περιπτώσεων οικονομικής εξαπάτησης ή σεξουαλικής παρενόχλησης εργαζομένων τους.
- Πολλές νέες επιχειρήσεις προκύπτουν μέσα από τη συγχώνευση μικρότερων στο πλαίσιο εξαγορών που μπορεί να πραγματοποιούνται σε έναν κλάδο. Στις περιπτώσεις αυτές, η εξαγοράζουσα εταιρεία μπορεί να αντικαταστήσει τον διευθύνοντα σύμβουλό της ως μέρος της διαδικασίας ολοκλήρωσης της πολιτικής συγχωνεύσεων.
- Επιπλέον, οι περίοδοι οικονομικών υφέσεων μπορεί να οδηγήσουν σε περικοπές θέσεων, συμπεριλαμβανομένων αποχωρήσεων CEO, καθώς πολλές εταιρείες σε τέτοιες περιόδους επιδιώκουν χρηματοπιστωτική σταθερότητα και μείωση λειτουργικού κόστους.
Προφανώς, η παραπάνω λίστα δεν είναι εξαντλητική, ενώ μπορεί να συνυπάρχουν διαφορετικοί του ενός λόγοι που να σχετίζονται με μια αποχώρηση. Η βάση δεδομένων που δημιούργησαν οι Richard J. Gentry, Joseph Harrison, Timothy Quigley και Steven Boivie αποτελεί μια προσπάθεια συστηματικής καταγραφής των διαφορετικών λόγων αποχώρησης των διευθυνόντων συμβούλων κατά την τελευταία 25ετία, μερικών από τις μεγαλύτερες πολυεθνικές με έδρα τις ΗΠΑ όπως οι: American Airlines, Apple, Bank of America, Boeing, Microsoft, McDonald's, Motorola, Netflix, Xerox κτλ. (Βλ.
εδώ). Η εξέταση των στοιχείων που δημοσίευσε αυτή η ομάδα ερευνητών αποκαλύπτει ενδιαφέρουσες πτυχές της ιστορικής εξέλιξης των αποχωρήσεων -εκούσιων και ακούσιων.
Πιο συγκεκριμένα, μέσα από την ανάλυση των περίπου 9.000 καταγεγραμμένων περιπτώσεων από το 1993 έως το 2018 φανερώνεται μια μικρή μείωση των αποχωρήσεων για διάφορους λόγους (π.χ. παραίτηση λόγω αλλαγής καριέρας) και την ίδια στιγμή μια σχετική αύξηση των ακούσιων αποχωρήσεων (εξώθηση σε παραίτηση λόγω νομοθετικών παραβιάσεων ή φτωχών οικονομικών επιδόσεων). Το παρακάτω γράφημα αντιπαραθέτει την εξέλιξη του αριθμού των ακούσιων αποχωρήσεων στον αριστερό άξονα (πρόκειται για τα συγκεντρωτικά στοιχεία μόνο των περιπτώσεων 3 και 4 όπως έχουν κωδικοποιηθεί στο επεξηγηματικό codebook που οι συντάκτες έχουν
αναρτήσει) με την ποσοστιαία (%) ανάπτυξη του ΑΕΠ της οικονομίας των ΗΠΑ στο δεξί άξονα (αυτά τα στοιχεία προέρχονται από την
Παγκόσμια Τράπεζα).
Το μοτίβο, που μοιάζει να επαναλαμβάνεται στην εν λόγω χρονοσειρά, αφορά την αύξηση του αριθμού των αποχωρήσεων σε περιόδους οικονομικής κάμψης (ή ύφεσης όπως την περίοδο 2007-2009, γκρι πλαίσιο) και τη μείωσή τους σε περιόδους αύξησης των ρυθμών οικονομικής ανάπτυξης.
Παρόλα αυτά, προκειμένου να διερευνηθεί περαιτέρω η σχέση μεταξύ των ακούσιων αποχωρήσεων διευθυντικών στελεχών με την οικονομική ανάπτυξη χρησιμοποιήθηκε ένα συγκεντρωτικό διωνυμικό μοντέλο λογιστικής παλινδρόμησης (Aggregated Binomial Logistic Regression), το οποίο μπορεί να χειρίζεται συγκεντρωτικές τιμές ακέραιων αριθμών για μικρά δείγματα (εδώ, τις μόλις 25 συγκεντρωτικές παρατηρήσεις στις οποίες αθροίζονται οι ακούσιες αποχωρήσεις κάθε έτους από το 1993 έως το 2018).
Τα αποτελέσματα του στατιστικού αυτού ελέγχου έδειξαν πως
τόσο το πέρασμα του χρόνου, όσο και οι οικονομικές συνθήκες παίζουν σημαντικό ρόλο στην πρόβλεψη
των απολύσεων των CEO. Ειδικότερα, ο παράγοντας χρόνος επιδρά αυξητικά στις ακούσιες αποχωρήσεις, ενώ καταγράφεται μια σαφώς αρνητική συσχέτιση με την ποσοστιαία άνοδο του ΑΕΠ (Βλ.
εδώ). Πιο συγκεκριμένα, για κάθε ένα έτος που περνά από το 1993 κι έπειτα η πιθανότητα ακούσιας αποχώρησης ενός ή μιας CEO αυξάνεται κατά 2% περίπου, ενώ από την άλλη πλευρά για κάθε 1% άνοδο του ΑΕΠ αναμένεται μείωση των ακούσιων αποχωρήσεων κατά 1.3%. [2]
Σε κάθε περίπτωση, με το επιχειρηματικό τοπίο να μεταβάλλεται
διαρκώς, οι πρακτικές της εταιρικής διακυβέρνησης αλλάζουν επηρεάζοντας,
με την πάροδο του χρόνου, τόσο τη θέση όσο και το ρόλο που
διαδραματίζουν οι CEO. Με τους περιβαλλοντικούς και κοινωνικούς παράγοντες διακυβέρνησης (ESG) να έχουν πλέον αποκτήσει εξέχουσα θέση στο σύγχρονο εταιρικό τοπίο, η σταθερή τάση ανόδου του αριθμού αποχωρήσεων που καταγράφει η ανάλυση, αποτυπώνει με σαφήνεια την αποσταθεροποίηση του διεθνούς οικονομικού περιβάλλοντος των τελευταίων ετών.
Σημείωση:
[1] Τα διευθυντικά στελέχη μπορεί να εμφανίζονται ως μισθωτοί, ταυτόχρονα όμως είναι και μέτοχοι. Στην πραγματικότητα, το εισόδημά τους δεν προκύπτει μόνο μέσα από την αξία της εργασία τους, αλλά περιλαμβάνει και ένα μέρος από τα κέρδη της εταιρείας, ως αμοιβή της ανάληψης εκ μέρους τους αρμοδιοτητων που ανηκουν δυνητικά στον ή στους ιδιοκτήτες της επιχείρησης.
[2] Πόσο ασφαλής όμως, είναι η εκτίμηση αυτών των ποσοστών, δεδομένου του μικρού αριθμού των παρατηρήσεων από τα συγκεντρωτικά στοιχεία στα οποία βασίστηκε το συγκεκριμένο μοντέλο; Η τεχνική της επαναδειγματοληψίας
bootstrap επιτρέπει τη δημιουργία πολλαπλών συνόλων δεδομένων με τυχαία επιλογή αντικατάστασης του αρχικού συνόλου. Πρακτικά, η τεχνική αυτή μπορεί να μας δώσει μια καλύτερη αίσθηση του εύρους τιμών εντός του οποίου είναι πιθανό να πέσουν οι εκτιμήσεις μοντέλων μικρού δείγματος, όπως αυτό πάνω στο οποίο βασίστηκε η ανάλυση. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, το εύρος αυτό αποτυπώνεται στο διάστημα εμπιστοσύνης bootstrap 95%. Απαντώντας λοιπόν στο ερώτημα: για κάθε ένα οικονομικό έτος (financial year, μεταβλητή fyear) που περνά, η τιμή του συντελεστή (coefficient) κυμαίνεται από 0,01 (κατώτατο όριο) έως 0,04 (ανώτατο όριο), γεγονός που συνεπάγεται αύξηση από 1% έως 4% στις ακούσιες αποχωρήσεις. Παρομοίως, για κάθε 1% αύξηση του ΑΕΠ η μείωση στις αποχωρήσεις κυμαίνεται από περίπου -19% (κατώτατο όριο) έως περίπου -1% (ανώτατο όριο). (Βλ.
εδώ)
