Αιωνίως άνεργη ή η εμπειρία αναζήτησης εργασίας

Όταν λες ότι θα πας σε σύμβουλο κατάρτισης και εργασίας, όλες σε κοιτάνε περίεργα. Γιατί τόσες δουλειές έχει εκεί έξω, πόσο παράξενη είσαι πια να μην μπόρεσες να συμβιβαστείς με καμία; Μα αν μπορούσα να βρω κάποια δουλειά, δεν θα χρειαζόμουν την σύμβουλο. Αυτό είναι το θέμα. Έψαξα στο διαδίκτυο για ψυχολογική στήριξη. Συμβουλές για άνεργες. ΣΕΠ για ενήλικες. Προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης που δεν είναι VOUCHER. Έστειλα κάποια βιογραφικά σε διάφορες σποραδικές δουλειές και περιμένω μέχρι και σήμερα τηλέφωνο. Έδωσα εξετάσεις πτυχίου αγγλικών για ακαδημαϊκούς σκοπούς με διακόσια ευρώ, κάνοντας οικονομία τρεις μήνες για να πληρώνω τα μαθήματα. Μετέφρασα με εκατόν είκοσι ευρώ τα πτυχία μου. Έχω μείνει σε έναν καναπέ, κυριολεκτικά. Και αφού έμεινα, καθώς πήγαινα να γράψω το Motivation Letter του τάδε/δείνα διδακτορικού με έπιασε ταράκουλο. Δεν είχα καμία σχετική σκέψη, κανένα πραγματικό κίνητρο. […] Πολλές ακόμα σκέψεις κατέκλυσαν το φτωχό μυαλό μου. Δεν ξέρω τι νόημα έχει να τα σκέφτομαι όλα αυτά και, ταυτόχρονα, να μην κάνω απολύτως τίποτα. […]

(Αντιγόνη Η., Αιωνίως Άνεργη, Κινούμενοι Τόποι, Αθήνα, 2019)

Οι τύποι της ανεργίας: διαφορετικές όψεις ενός φαινομένου

Σημειώσεις μαθήματος 

 

Η ανεργία αποτελεί φαινόμενο με ποικίλες διαστάσεις, ενώ οι επιπτώσεις της στις σύγχρονες κοινωνίες εκτείνονται από το συλλογικό έως το ατομικό επίπεδο. Παρά τις διαφορετικές κοινωνιολογικές προσεγγίσεις του φαινομένου, για λόγους αναλυτικούς διακρίνεται σε διαφορετικούς τύπους ή κατηγορίες:

Διαρθρωτική ανεργία. Αυτός ο τύπος ανεργίας προκύπτει από μεταβολές στη δομή μιας οικονομίας, όπως για παράδειγμα τεχνολογικές μεταβολές που ως αποτέλεσμα επιφέρουν την κατάργηση θέσεων εργασίας ή μακροπρόθεσμα την εξάλειψη ολόκληρων επαγγελμάτων. Η διαρθρωτική ανεργία εμφανίζεται, σύμφωνα με την προσέγγιση αυτή, όταν οι εργαζόμενοι δε διαθέτουν τις απαραίτητες δεξιότητες ή προσόντα για να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις μιας μεταβαλλόμενης αγοράς εργασίας.

Ανεργία τριβής. Πρόκειται για την ανεργία που προκύπτει από το χρόνο που χρειάζονται τα άτομα που αναζητούν εργασία να βρουν μια νέα δουλειά που να ταιριάζει στα ιδιαίτερά τους προσόντα. Αυτός ο τύπος ανεργίας θεωρείται συχνά προσωρινός αφού αποτελεί ζήτημα χρόνου η αγορά εργασίας να απορροφήσει άνεργους ή άνεργες σε θέσεις για τις οποίες διαθέτουν τόσο τα προσόντα όσο και την απαραίτητη εξειδίκευση.  

Unemployment (Jan 2017 - Dec 2022) | source: dypa.gov.gr

descriptives & boxplots

additive time series decomposition

diagnostics

Forecast (1/1/2023 - 1/6/2023)

Forecast Ensemble 2 models (Arima & Prophet)

 

Συγκυριακή (εποχική) ανεργία. Αυτός ο τύπος ανεργίας είναι αποτέλεσμα εποχικών αλλαγών στο επίπεδο ζήτησης εργασίας. Προκύπτει από τον εποχικό χαρακτήρα ορισμένων επαγγελμάτων όπως επαγγέλματα στον κλάδο του τουρισμού, της γεωργίας κτλ. Οι εργαζόμενοι σε αυτούς τους κλάδους έρχονται αντιμέτωποι με το φάσμα της ανεργίας στη διάρκεια περιόδων εκτός σεζόν ή όταν η ζήτηση για τις υπηρεσίες τους είναι χαμηλή.

Κυκλική ανεργία. Αυτό το είδος είναι αποτέλεσμα μεταβολών στο επίπεδο της οικονομικής δραστηριότητας μιας κοινωνίας, όπως η ανεργία που προκύπτει σε περιόδους οικονομικής ύφεσης. Σε περιόδους ύφεσης οι επιχειρήσεις απολύουν εργαζομένους, οδηγώντας σε αύξηση των ποσοστών ανεργίας, που με τη σειρά της οδηγεί σε αύξηση κοινωνικών και οικονομικών ανισοτήτων. 

 

Κάθε τύπος ανεργίας απαιτεί μοναδικές παρεμβάσεις για τη διαχείρισή του. Η αποτελεσματική αντιμετώπιση του φαινομένου, ωστόσο, προϋποθέτει συντονισμένες πολιτικές ενέργειες τόσο για τη στήριξη των θέσεων εργασίας και τη δημιουργία νέων, όσο και για την επανένταξη των ατόμων στην αγορά.

Η μακροχρόνια ανεργία στην κοινότητα Μαριεντάλ της δεκαετίας του 1930: οι χρήσεις του χρόνου

 

Όταν η ώρα χάνει το νόημά της, τότε δεν μπορεί να καταστεί μονάδα μέτρησης του χρόνου. […] Η πιο συχνή μορφή χρήσης του χρόνου μεταξύ των ανδρών είναι το «δεν κάνω τίποτα». Το χρονοδιάγραμμα που αναπαράγεται παραπάνω είναι χαρακτηριστικό από αυτή την άποψη. Μπορεί κανείς να διακρίνει το «δεν κάνω τίποτα» από το χρόνο που περνά στο σπίτι -αν και συνήθως ούτε εκεί συμβαίνει τίποτα. [...]

Paul Lazarsfeld, Marie Jahoda, Hans Zeisel, Les Chômeurs de Marienthal, Les Éditions de Minuit, « col. Documents », 1982 [* Μτφρ: Δ. Λ.]

Ανεργία και αυτοκτονίες κατά την περίοδο 2008-2015 στην Ελλάδα

(Στοιχεία: ΟΟΣΑ

Επεξεργασία: Δ.Λ.)

Ποσοστό ανεργίας ανάμεσα σε όσους/ες έχουν ολοκληρώσει την τριτοβάθμια εκπαίδευση | Eurostat (2020)

 

Unemployment by educational attainment level (tertiary)
Infogram

Η σχέση μεταξύ εμπιστοσύνης στο πολιτικό σύστημα και ανεργίας αξιοποιώντας τα στοιχεία της Eurostat (2013) | Quadrant analysis

Τα αίτια της πολιτικής αλλοτρίωσης θα πρέπει κανείς να τα δει κοινωνιολογικά. Η συνθετότητα των σύγχρονων κοινωνιών, η παγκοσμιοποίηση, οι υπερκρατικοί θεσμοί και η δημιουργία διεθνών κέντρων λήψης αποφάσεων μειώνουν την αμεσότητα της επικοινωνίας μεταξύ των κυβερνώντων και των πολιτών και μπορεί να επιτείνουν την αλλοτρίωση. 

(Κοινωνιολογία Γ Λυκείου, σελ. 153 σχολικού βιβλίου)

Η συσχέτιση της εμπιστοσύνης στο πολιτικό σύστημα με το φαινομένο της ανεργίας

Καθοριστικό ρόλο στην πολιτική αλλοτρίωση των ατόμων διαδραματίζουν και άλλοι κοινωνικοί, οικονομικοί και πολιτικοί παράγοντες, όπως είναι ο σύγχρονος καταναλωτισμός και ο καριερισμός/επαγγελματισμός, ο οποίος είναι ιδιαίτερα έντονος σε περιόδους ανεργίας και οικονομικής ύφεσης κατά τις οποίες ο ανταγωνισμός είναι μεγαλύτερος. 

(Κοινωνιολογία Γ Λυκείου, σελ. 153 σχολικού βιβλίου)

 

Η σχέση μεταξύ εμπιστοσύνης στο πολιτικό σύστημα και ανεργίας (2013)

(2013 - Personal well-being indicators, Total unemployment rate)

Εννοιολογικός χάρτης: Ανισότητες – Συνέπειες ανεργίας, φτώχειας, ανισοτήτων

Κριπαροπούλου Αντιγόνη |24 Νοεμβρίου 2020

Εννοιολογικός χάρτης: Ανισότητες – Συνέπειες ανεργίας, φτώχειας, ανισοτήτων

Α. Ποιοι παράγοντες καθορίζουν τις ανισότητες, τη φτώχεια και την ανεργία; Β. Ποια είναι η σχέση της φτώχειας με την υγεία σύμφωνα με τους κοινωνικούς επιστήμονες; Γ. Με ποια μέτρα επιτυγχάνεται η ανακατανομή του πλούτου σε μια κοινωνία;

 (Οι δημόσιες δαπάνες υγείας ανά κάτοικο σε δολάρια - 2018)

data.oecd.org

Α. Ποιοι παράγοντες καθορίζουν τις ανισότητες, τη φτώχεια και την ανεργία;

Β. Ποια είναι η σχέση της φτώχειας με την υγεία σύμφωνα με τους κοινωνικούς επιστήμονες;

Γ. Με ποια μέτρα επιτυγχάνεται η ανακατανομή του πλούτου σε μια κοινωνία;

Απάντηση

Α. Οι ανισότητες, η φτώχεια και η ανεργία είναι σύνθετα διεθνή φαινόμενα. Καθορίζονται από οικονομικούς παράγοντες (όπως η άνιση κατανομή του πλούτου), από πολιτικούς (όπως η ανισότητα στη φορολογία), από κοινωνικούς (όπως ο ρατσισμός, η προκατάληψη, η έλλειψη αλληλεγγύης, οι διακρίσεις, ο κοινωνικός αποκλεισμός) κ.ά. (Σελ. 118 σχολικού βιβλίου)

Β. Πολλοί κοινωνιολόγοι συσχετίζουν την οικονομική ανέχεια με την υγεία και τη δυνατότητα (ή την αδυναμία) πρόσβασης των ατόμων σε υπηρεσίες περίθαλψης. Μια σχετική μελέτη, η οποία τεκμηρίωσε στατιστικά τη σχέση οικονομικής ανέχειας και υγείας, έγινε από ομάδα Ελλήνων κοινωνικών επιστημόνων. Κατασκεύασαν ένα δείκτη έκβασης νοσηλείας (ίασης ή θανάτου) και τον συνέκριναν με την οικονομική κατάσταση των νοσηλευομένων. Με δεδομένη τη θνητότητα ενός νοσήματος, ο αριθμός των ιαθέντων μη άπορων ασθενών ήταν μεγαλύτερος από τον αριθμό των απόρων. Αντίστροφα, τα ποσοστά των ασθενών που πέθαναν κατά τη διάρκεια της νοσηλείας ήταν υψηλότερα στους απόρους σε σύγκριση με τους μη απόρους. Οι κοινωνικές ανισότητες οδηγούν στατιστικά και σε ανισότητες στην περίθαλψη και την υγεία. Υπογραμμίζεται η λέξη στατιστικά, διότι οι συνέπειες της φτώχειας (όπως και του πλούτου), είτε αφορούν την υγεία είτε άλλα ατομικά δικαιώματα, δεν είναι απόλυτες, δεδομένου ότι η υγεία των ανθρώπων επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένου και του παράγοντα της κληρονομικότητας. (Σελ. 125 σχολικού βιβλίου)

(Αριθμός νοσοκόμων ανά χίλιους κατοίκους και ανά χώρα -  2018)

data.oecd.org

Γ. Η ανακατανομή του πλούτου σε μια κοινωνία επιτυγχάνεται με διάφορα μέτρα όπως:

• την πολιτική μισθών (συλλογικές συμβάσεις εργασίας, οικογενειακά επιδόματα κ.ά.),

• τη φορολογική πολιτική με στόχο τη μείωση της επιβάρυνσης στους οικονομικά ασθενέστερους (π.χ. μείωση φόρων για τις πολυμελείς οικογένειες, μείωση αναλογίας έμμεσων-άμεσων φόρων),

• την κοινωνική ασφάλιση (ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, συνταξιοδότηση, επιδόματα σε άτομα με ειδικές ανάγκες κ.ά.),

• την πρόσβαση σε κοινωνικές υπηρεσίες (π.χ. συμβουλευτική),

• την πρόσβαση σε αγαθά πολιτισμού (π.χ. κοινωνικός τουρισμός, ελεύθερη είσοδος σε μουσεία, εκδηλώσεις κ.ά.). (Σελ. 128 σχολικού βιβλίου)