Ερωτήσεις κλειστού τύπου - 7. Η «νέα γενιά»

Ερωτήσεις κλειστού τύπου - 7. Η «νέα γενιά»

Η μάχη του ευρώ: αποτυπώνοντας την πτωτική τάση στη συναλλαγματική ισοτιμία ευρώ/δολαρίου

Η ισοτιμία σε απλούς όρους

 

Η συναλλαγματική ισοτιμία αφορά την αξία ενός νομίσματος σε σχέση με ένα άλλο νόμισμα. Αναφέρεται κυρίως σε ζεύγη, όπως η ισοτιμία ευρώ/δολαρίου (EUR/USD) και υπολογίζεται λαμβάνοντας ως βάση τιμής ένα διεθνές νόμισμα όπως το αμερικανικό δολάριο -που, ειρήσθω εν παρόδω, θεωρείται και κύριο αποθεματικό νόμισμα.

Οι συναλλαγματικές ισοτιμίες διαμορφώνονται από την προσφορά και τη ζήτηση των νομισμάτων στην αγορά συναλλάγματος, ενώ καθορίζονται από διάφορους παράγοντες όπως, ενδεικτικά, το ποσοστό πληθωρισμού, τα επιτόκια και την πολιτική σταθερότητα μιας χώρας ή τις οικονομικές της επιδόσεις στο διεθνή ανταγωνισμό. Οι συναλλαγματικές ισοτιμίες είναι διαρκώς κυμαινόμενες και οι διακυμάνσεις τους, ειδικά σε περιόδους οικονομικής αβεβαιότητας, μπορεί να είναι απρόβλεπτες.

Στο παρακάτω γράφημα παρατηρούμε την εξέλιξη της ονομαστικής συναλλαγματικής ισοτιμίας [*] μεταξύ του ευρώ και του αμερικανικού δολαρίου σε ημερήσια βάση για την περίοδο από τις αρχές Ιανουαρίου του 2021 έως τα τέλη Δεκεμβρίου 2022, με βάση τα στοιχεία από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Ταυτόχρονα, απεικονίζεται η γραμμή τάσης, που αντιπροσωπεύει τη συνολική κατεύθυνση της ισοτιμίας κατά την πάροδο της συγκεκριμένης περιόδου [**]. 

 

Το κύριο χαρακτηριστικό της περιόδου είναι η βουτιά στην ισοτιμία ευρώ/δολαρίου από τα 1,229 [***] στις 04 Ιανουραίου του 2021 στα 1,066 στις 30 Δεκεμβρίου του 2022. Τη σημαντική αυτή πτωτική τροχιά αποτυπώνει και η γραμμική συνάρτηση. Η τιμή του R τετράγωνο (R2) 0,888 υποδηλώνει πως το μοντέλο γραμμικής παλινδρόμησης που υπολογίστηκε κατάφερε να εξηγήσει το 88,8% της διακύμανσης των ισοτιμιών. Παράλληλα, υποδεικνύει την ύπαρξη ισχυρής συσχέτισης μεταξύ συναλλαγματικής ισοτιμίας και χρόνου. Η αρνητική κλίση -0,0003439 σημαίνει ότι για κάθε μέρα που περνούσε κατά την περίοδο από τις αρχές του Ιανουαρίου του 2021 έως και τα τέλη Δεκεμβρίου του 2022 η ισοτιμία μειωνόταν κατά μέσο όρο 0,0003439 μονάδες. Αυτή η πτωτική τάση φανερώνει την αποδυνάμωση του ευρώ έναντι του αμερικανικού δολαρίου ή, αντίστροφα, την ενίσχυση του δολαρίου έναντι του ευρώ κατά την εξεταζόμενη περίοδο.

  

 

Σημειώσεις:

 

[*] Ονομαστική συναλλαγματική ισοτιμία είναι η τιμή στην οποία γίνεται ανταλλαγή δύο νομισμάτων (μέσω μιας τράπεζας για παράδειγμα) με την ανταλλαγή ενός ποσού καταθέσεων σε ευρώ με ένα ποσό καταθέσεων σε δολάρια.

[**] Η γραμμή τάσης υπολογίζεται χρησιμοποιώντας την τεχνική της γραμμικής παλινδρόμησης, η οποία προσδιορίζει τη σχέση μεταξύ μιας ανεξάρτητης μεταβλητής (που στην περίπτωση αυτή είναι ο χρόνος, date) και μιας εξαρτημένης μεταβλητής (που εδώ είναι η ισοτιμία, rate). Η γραμμή τάσης που σχηματίζεται από το μοντέλο της παλινδρόμησης μπορεί να βοηθήσει στον εντοπισμό μοτίβων στα δεδομένα και στην πρόβλεψη μελλοντικών τιμών. Μια θετική κλίση της γραμμής υποδηλώνει αυξητική τάση της ισοτιμίας, ενώ μια αρνητική κλίση, όπως εδώ, δείχνει μια πτωτική τάση με την πάροδο του χρόνου.

 

[***] Συναλλαγματική ισοτιμία ευρώ/δολαρίου 1,229 σημαίνει ότι ένα ευρώ άξιζε 1,229 δολάρια στις 4 Ιανουαρίου 2021 -αρχική ημερομηνία άντλησης των δεδομένων από την ΕΚΤ. Εάν ανταλλάσσαμε τότε ένα ευρώ, θα λαμβάναμε 1,229 δολάρια. Αντίθετα, αν ανταλλάσσαμε ένα δολάριο, θα λαμβάναμε περίπου 0,813 ευρώ (καθώς 1 διαιρούμενο με το 1,229 ισούται περίπου με 0,813).

 

[Η διακύμανση (σ²) μετρά πόσο απέχει κάθε τιμή από το μέσο όρο και χρησιμοποιείται για τον προσδιορισμό της αστάθειας των τιμών στην αγορά]. 

 

Οικονομική Κοινωνιολογία: σύνοψη μαθήματος

Ι. Εισαγωγή

 

• Τι είναι η οικονομική κοινωνιολογία;

• Η σημασία εκμάθησης της οικονομικής κοινωνιολογίας 

II. Κατανόηση βασικών αρχών κοινωνιολογίας

 

• Εξήγηση της κοινωνιολογίας ως κλάδου γνώσης

• Βασικές έννοιες στην κοινωνιολογία (κοινωνικές δομές, θεσμοί, πολιτισμός)

• Σύνδεση κοινωνιολογίας και οικονομίας 

III. Μελέτη οικονομικών συστημάτων

 

• Επισκόπηση διαφορετικών οικονομικών συστημάτων

• Καπιταλισμός, σοσιαλισμός, μικτές οικονομίες

• Ο ρόλος των αγορών στα οικονομικά συστήματα

• Πώς τα οικονομικά συστήματα διαμορφώνουν τις κοινωνίες

 

IV. Οι οικονομικοί θεσμοί

 

• Επεξήγηση οικονομικών ιδρυμάτων (τράπεζες, επιχειρήσεις, χρηματιστήρια)

• Οι λειτουργίες των θεσμών και πώς επηρεάζουν τα οικονομικά αποτελέσματα

• Η επίδραση των οικονομικών θεσμών στις κοινωνικές δομές

 

V. Κατανόηση οικονομικών ανισοτήτων και κοινωνικής διαστρωμάτωσης

 

• Επεξήγηση της οικονομικής ανισότητας και διαστρωμάτωσης

• Τα αίτια των οικονομικών ανισοτήτων και της κοινωνικής διαστρωμάτωσης μέσα από διαφορετικές οπτικές

• Η επίδραση των οικονομικών ανισοτήτων και της διαστρωμάτωσης στις κοινωνικές δομές (Εργασία / Ανεργία / Ανισότητες)

 

VI. Η οικονομική κοινωνιολογία στην πράξη

 

• Πραγματικά παραδείγματα οικονομικής κοινωνιολογίας

• Μελέτες περίπτωσης οικονομικών φαινομένων υπό κοινωνιολογικό πρίσμα 

 

• Η σημασία εφαρμογής της οικονομικής κοινωνιολογίας στα τρέχοντα γεγονότα και τις πολιτικές αποφάσεις

 

 

Το χρήμα: μια κοινωνιολογική προσέγγιση

Η κοινά διαδεδομένη αντίληψη για το χρήμα είναι πως αυτό αποτελεί οικονομικό αντικείμενο με δεδομένη αξία και χρήση. Το βιβλίο της Viviana Zelizer, The Social Meaning of Money έρχεται σε αντίθεση με την αντίληψη αυτή δείχνοντας πως, περισσότερο από αντικείμενο, το χρήμα αποτελεί κοινωνική κατασκευή επενδυμένο με ποικίλα συμβολικά και πολιτιστικά νοήματα.

Μέσα από λεπτομερή ιστορική και εθνογραφική έρευνα, η Zelizer, καθηγήτρια κοινωνιολογίας στο Princeton, εξετάζει τους τρόπους με τους οποίους διαφορετικές κοινωνίες έχουν εκτιμήσει και χρησιμοποιήσει ιστορικά το χρήμα: από την κουλτούρα του δώρου των προ-νεωτερικών κοινωνιών έως τα πολύπλοκα χρηματοοικονομικά συστήματα του σύγχρονου καπιταλισμού. Η ανάλυσή της αποκαλύπτει πως το χρήμα είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τις κοινωνικές σχέσεις, τις δομές εξουσίας και τους πολιτισμικούς κανόνες, αλλά και πως χρησιμοποιήθηκε (και χρησιμοποιείται) με σκοπό την ενίσχυση κοινωνικών ιεραρχιών και διαφόρων μορφών εξουσίας. 

 

Από τις ενδιαφέρουσες πλευρές του The Social Meaning of Money είναι η ανάδειξη των έμφυλων και φυλετικών διαστάσεων του χρήματος. Η συγγραφέας τονίζει τον τρόπο με τον οποίο το χρήμα έχει χρησιμοποιηθεί για την ενίσχυση της πατριαρχικής και φυλετικής εξουσίας στις ΗΠΑ, αλλά και πως αυτή η εξουσία έχει διαμορφώσει τους τρόπους με τους οποίους διαφορετικές κοινωνικές ομάδες χρησιμοποιούν τα χρήματα. 

 

Συνολικά, η προσέγγιση της Zelizer παρέχει μια κριτική θεώρηση της κυρίαρχης οικονομικής θεωρίας, προσφέροντας ταυτόχρονα μια ευρεία κατανόηση του ρόλου του χρήματος στη διαμόρφωση των σύγχρονων κοινωνιών.