Αγγίζοντας τη στρατόσφαιρα: η εκτόξευση των παγκόσμιων αμυντικών δαπανών (1990-2019)

Τα στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας για τις συνολικές στρατιωτικές δαπάνες 189 κρατών σε παγκόσμιο επίπεδο στην αυγή του 21ου αιώνα αποκαλύπτουν μια ραγδαία αύξηση από τα 739 δισ. δολάρια ΗΠΑ (σε τρέχουσες τιμές) το 2000 σε περίπου 1,568 τρισ. δολάρια το 2009 ή ποσοστιαία αύξηση της τάξης του 112%. Η ανοδική αυτή τροχιά συνεχίστηκε και τη δεκαετία του 2010 αγγίζοντας το αστρονομικό ποσό των 1,868 τρισ. δολαρίων λίγο πριν το ξέσπασμα της πανδημίας covid-19. (Για την ποσοστιαία κατανομή ανάμεσα σε χώρες μέλη του ΝΑΤΟ για το 2020 βλ. εδώ). 

 

Συνδέοντας αγορά εργασίας και γενικό επίπεδο τιμών: η καμπύλη του Phillips

Η καμπύλη Phillips πήρε το όνομά της από τον Νεοζηλανδό οικονομολόγο William Phillips, ο οποίος στη μελέτη του The Relation between Unemployment and the Rate of Change of Money Wage Rates in the United Kingdom, 1861-1957 που δημοσιεύτηκε το 1958 παρατήρησε την ύπαρξη μιας αρνητικής συσχέτισης μεταξύ του ποσοστού ανεργίας και του ποσοστού μεταβολής των μισθών. Μελετώντας μακροϊστορικά δεδομένα της οικονομίας της Μεγάλης Βρετανίας ο Phillips παρατήρησε πως καθώς η ανεργία έτεινε να μειώνεται, οι μισθοί κατέγραφαν αύξηση.

 

 

Η καμπύλη Phillips υποδηλώνει, εν συντομία, πως όταν η ανεργία είναι χαμηλή, υπάρχει έλλειψη εργαζομένων, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε αυξήσεις μισθών καθώς οι εργοδότες ανταγωνίζονται για την προσέλκυση και τη διατήρηση εργαζομένων. Το γεγονός αυτό με τη σειρά του είναι σε θέση να οδηγήσει σε ένα διαρκώς αυξανόμενο επίπεδο τιμών, καθώς οι επιχειρήσεις μετακυλίουν το υψηλότερο αυτό κόστος εργασίας στους καταναλωτές. Από την άλλη πλευρά, όταν η ανεργία είναι υψηλή, υπάρχει μεγάλη προσφορά εργασίας γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε μειώσεις μισθών και πτώση του γενικού επιπέδου τιμών.

Αυτή η αληθοφανής παρατήρηση πάνω στη σχέση ανεργίας και πληθωρισμού, την περίοδο μάλιστα που διατυπώθηκε από τον Phillips, αμφισβητούσε την παραδοσιακή άποψη πως κύρια αιτία αύξησης του πληθωρισμού αποτελούσε η αύξηση της προσφοράς χρήματος στην αγορά. Η καμπύλη του Phillips -που αντανακλά σε μεγάλο βαθμό τις οικονομικές ιδέες της κευνσϊανής οικονομικής θεωρίας και βασίζεται σε μια σειρά από υποθέσεις και αξιώματα, όπως για παράδειγμα ότι η οικονομία λειτουργεί σε συνθήκες πλήρους απασχόλησης ή ότι δεν υπάρχουν περιορισμοί στην προσφορά- χρησιμοποιήθηκε τη δεκαετία του '60 στις ΗΠΑ για τη διαχείριση της οικονομίας και τη διατήρηση χαμηλών επιπέδων ανεργίας και πληθωρισμού (guns or butter policy).

Παρόλα αυτά, τη δεκαετία του '70, η εξήγηση του φαινομένου μεταξύ ανεργίας και πληθωρισμού που διατύπωνε η καμπύλη του Phillips διαψεύστηκε εμπειρικά, όταν υψηλοί ρυθμοί πληθωρισμού καταγράφηκαν ταυτόχρονα με υψηλά ποσοστά ανεργίας -φαινόμενο που ιστορικά έμεινε γνωστό ως στασιμοπληθωρισμός. Την ίδια, επίσης, δεκαετία νέες οικονομικές θεωρίες εμφανίστηκαν, όπως ο «μονεταρισμός» και η «θεωρία των ορθολογικών προσδοκιών», που άσκησαν κριτική στην άποψη του Phillips.

Δ.Λ.

Ερωτήσεις κλειστού τύπου - 14. Τα αριστερά κόμματα

 

Ερωτήσεις κλειστού τύπου - 14. Τα αριστερά κόμματα

Οι διακυμάνσεις των τιμών των μετοχών μέσα από το διάγραμμα "κηροπήγιο"

Το χρηματιστήριο αποτελεί την κεντρική σκηνή για την αγοραπωλησία μετοχών επιτρέποντας σε εταιρείες να αντλούν κεφάλαια από την έκδοση αυτών των μετοχών. Κάθε μετοχή αντιπροσωπεύει ένα μέρος των περιουσιακών στοιχείων, των κερδών και των δικαιωμάτων ψήφου μιας εταιρείας, καθώς και των μεριδίων ιδιοκτησίας στα οποία διαιρείται το κεφάλαιο μιας ανώνυμης εταιρείας.

Οι τιμές των μετοχών επηρεάζονται από διάφορους παράγοντες, όπως η απόδοση της εταιρείας συγκριτικά με τις ανταγωνίστριές της, οι τάσεις του κλάδου στον οποίο δραστηριοποιείται, οι οικονομικές συνθήκες και το γενικότερο επενδυτικό κλίμα. Σκοπός των επενδυτών (που μπορεί να είναι όχι μόνο φυσικά πρόσωπα, αλλά και άλλες εταιρείες, οργανισμοί ή ιδρύματα) είναι η αποκόμιση κερδών μέσα από την αγορά μετοχών σε χαμηλότερη τιμή και την πώλησή τους σε υψηλότερη από ότι τις αγόρασαν. Την ίδια στιγμή αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο ζημιών λόγω των διαρκών διακυμάνσεων των τιμών στην αγορά.

Πηγή: euretirio.com/diagramma-kiropigio-candlestick-chart

Ένα πολύ διαδεδομένο γράφημα απεικόνισης των διακυμάνσεων των τιμών των μετοχών που χρησιμοποιείται κατά κόρον στις τεχνικές αναλύσεις είναι το λεγόμενο «γράφημα κηροπήγιο» (candlestick chart). Το γράφημα αυτό αποτελείται από μεμονωμένα «κηροπήγια» που αντιπροσωπεύουν τις τιμές ανοίγματος, κλεισίματος, καθώς και τις υψηλές και χαμηλές τιμές μιας μετοχής. Το σώμα του «κηροπήγιου» χρωματίζεται (συνήθως) κόκκινο εάν η τιμή ανοίγματος είναι χαμηλότερη από την τιμή κλεισίματος, υποδηλώνοντας έτσι πτωτική ή αρνητική κίνηση της τιμής της μετοχής. Αντίθετα, εάν η τιμή ανοίγματος είναι υψηλότερη από την τιμή κλεισίματος, τότε το σώμα βάφεται πράσινο για να υποδηλώσει ανοδική κίνηση της τιμής. Οι γραμμές ή «φυτίλια» που εκτείνονται από το πάνω και το κάτω μέρος του σώματος αντιπροσωπεύουν τις υψηλές και τις χαμηλές τιμές μιας μετοχής για μια δεδομένη χρονική περίοδο (συνήθως ανά ημέρα).

Η ανάλυση της πορείας των τιμών παρέχει πολύτιμες πληροφορίες στους επενδυτές ακριβώς γιατί μπορεί να αποκαλύψει μοτίβα και τάσεις κατά την εξέλιξη των τιμών. Οι τάσεις αυτές είναι σε θέση να βοηθήσουν τόσο στην πρόβλεψη μελλοντικών τιμών και στη λήψη αποφάσεων για την πραγματοποίηση ή όχι μιας συναλλαγής, όσο και στην κατανόηση της γενικότερης κατάστασης που επικρατεί στην αγορά. Η παρακάτω μικρο-εφαρμογή (που βασίζεται σε δεδομένα του Yahoo Finance για τη γλώσσα R | Βιβλιοθήκη: quantmod | Επεξεργασία-Ανάπτυξη: Δ.Λ.) παρακολουθεί την εξέλιξη μεμονωμένων μετοχών του δείκτη S&P 500 επιλέγοντάς τες με το σύμβολό τους για χρονική περίοδο που μπορεί να παραμετροποιηθεί (εδώ της TESLA για την περίοδο από 2 Φεβρουαρίου έως 30 Μαϊου του 2023).

 

 

shinyapps.io