Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Irving Yalom. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Irving Yalom. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Τρίτη 4 Μαΐου 2021

Το φαινόμενο της "μεταβίβασης" στις διαπροσωπικές σχέσεις

Η μεταβίβαση είναι ένα φαινόμενο τόσο ισχυρό και τόσο καθολικό, ώστε η επιταγή «ο συντονιστής δεν πρέπει να έχει προτιμήσεις ανάμεσα στα μέλη» φαίνεται να έχει ουσιαστική σημασία για τη σταθερότητα κάθε ομάδας εργασίας. Ο Φρόυντ πρότεινε τη θεωρία ότι η ομαδική συνεκτικότητα προέρχεται, κατά έναν περίεργο τρόπο, από την καθολική επιθυμία να είναι κανείς ο αγαπημένος του αρχηγού και από τις αμοιβαίες ταυτίσεις που κάνουν τα μέλη της ομάδας με τον εξιδανικευμένο αρχηγό. Σκεφτείτε την πρωτοτυπική ανθρώπινη ομάδα: την ομάδα των αδελφών. Σφύζει από πολύ έντονα συναισθήματα αντιζηλίας: το κάθε παιδί επιθυμεί να είναι το πιο αγαπημένο και μισεί όλους τους ανταγωνιστές για τις απαιτήσεις τους για γονεϊκή αγάπη. Tο μεγαλύτερο παιδί θέλει να πάρει από το νεότερο τα προνόμιά του ή να το εξαφανίσει εντελώς. Και όμως, όλα τα παιδιά αντιλαμβάνονται ότι οι γονείς αγαπούν το ίδιο και τα άλλα παιδιά, τους ανταγωνιστές τους, και επομένως δεν μπορεί κανείς να καταστρέψει τα αδέρφια του χωρίς να στρέψει πάνω του τη γονεϊκή οργή και άρα να καταστρέψει τον εαυτό του.

Μία είναι η μόνη δυνατή λύση: η ισότητα. Αν δεν μπορείς να είσαι εσύ ο ευνοούμενος, τότε δεν πρέπει να υπάρχει ευνοούμενος. Σε όλους παραχωρείται ίσο μερίδιο προς τον θεραπευτή, και από αυτήν την απαίτηση για ισότητα γεννιέται αυτό που ονομάζουμε ομαδικό πνεύμα. Ο Φρόυντ φροντίζει να μας υπενθυμίσει ότι η απαίτηση για ισότητα ισχύει μόνο για τα άλλα μέλη. Με τον αρχηγό δεν θέλουν ισοτιμία. Ακριβώς το αντίθετο: διψούν για υπακοή -έχουν έναν «πόθο για υποταγή» για να χρησιμοποιήσω τα λόγια του Erich Fromm. Θα επιστρέψω στο θέμα αυτό σε λίγο. Δυστυχώς, έχουμε δει πολλές φορές να συμβαίνει ένα θλιβερό πάντρεμα: αδύναμοι, απονεκρωμένοι και αποκαρδιωμένοι οπαδοί να συνδέονται με κάποιους χαρισματικούς ηγέτες ομάδων που συχνά τους χαρακτηρίζει ένας κακοήθης ναρκισσισμός.

(Irvin D. Yalom, Θεωρία και πράξη της ομαδικής ψυχοθεραπείας, Άγρα, Αθήνα, 2006)