Κυριακή 24 Νοεμβρίου 2019

Τα χαρακτηριστικά της Μεταβιομηχανικής Κοινωνίας


Οι νέες τεχνολογίες (εξελιγμένοι υπολογιστές, ρομποτική, τηλεπικοινωνιακοί δο ρυφόροι) είναι τα επιτεύγματα της μεταβιομηχανικής κοινωνίας. Σε αυτή την κοινωνία η πληροφορία δείχνει να είναι το «κλειδί» για τη μεγαλύτερη ανάπτυξη, για την αύξηση της παραγωγικότητας και για την ταχύτητα στη λήψη αποφάσεων. Δείχνει όμως να είναι το «κλειδί» και για σημαντικές αλλαγές στον τρόπο διοίκησης αλλά και διαχείρισης των επιχειρήσεων, των οργανισμών κτλ. Γι’ αυτό το λόγο η συσσώρευση των πληροφοριών θεωρείται εξίσου σημαντική με τη συσσώρευση του κεφαλαίου, αφού, όσο η γνώση επεκτείνεται, τόσο οι κατέχοντες γίνονται πλουσιότεροι.

Oι Alan Fisher, Colin Clark και Jean Fourastié ξεχωρίζουν τις πρωτογενείς, δευτερογενείς και τριτογενείς δραστηριότητες μιας οικονομίας. Ο Colin Clark στο βιβλίο του Conditions of Economic Progress διέκρινε την τάση ανάπτυξης του τριτογενή τομέα παραγωγής στις βιομηχανικές κοινωνίες ήδη από τη δεκαετία του 1940 (Γράφημα 1):



Γράφημα1

Οι μεταβιομηχανικές κοινωνίες χαρακτηρίζονται από την διόγκωση του λεγόμενου "τεταρτογενούς τομέα" δραστηριοτήτων, δηλαδή του τομέα εκείνου της οικονομίας που περιλαμβάνει τις κατεξοχήν γνωσιακές δραστηριότητες όπως τεχνολογία, τηλεπικοινωνίες, επιστημονική έρευνα και ανάπτυξη, συμβουλευτική (consultant), σχεδιασμός, εκπαίδευση κλπ. (Γράφημα 2)


 

Γράφημα2
Πολλοί μελετητές ισχυρίζονται ότι η μεταβιομηχανική κοινωνία σηματοδοτεί μια φάση στην ιστορία κατά την οποία γίνεται εφικτή η αξιοποίηση της ανθρώπινης ευφυΐας και λογικής κατά τρόπο επιστημονικό και συστηματικό, γεγονός που οδήγησε στην παραγωγή των τεχνολογιών της πληροφορικής και της επικοινωνίας.

Έτσι, θα μπορούσαμε να πούμε ότι, όπως η βιομηχανική κοινωνία οργανώθηκε και λειτούργησε γύρω από τη συσσώρευση του κεφαλαίου, των επενδύσεων και της παραγωγής, κατά έναν ανάλογο τρόπο η λεγόμενη μεταβιομηχανική κοινωνία οργανώθηκε και λειτούργησε γύρω από τον τομέα της γνώσης.

Παρασκευή 22 Νοεμβρίου 2019

Οι ομάδες πίεσης ταυτίζονται με τις ομάδες συμφερόντων;

Οι ομάδες πίεσης ή οι ομάδες συμφερόντων ή τα λόμπι είναι συνεκτικές κοινωνικές ομάδες που δραστηριοποιούνται οργανωμένα με σκοπό την προώθηση αιτημάτων και συμφερόντων. Η προώθηση των αιτημάτων τους γίνεται μέσω της πίεσης και της επιρροής που ασκούν κατά τις διαδικασίες λήψης πολιτικών αποφάσεων.
(Κοινωνιολογία Γ Λυκείου βιβλίο μαθητή σ. 145)


Στην κοινωνία των πολιτών περιλαμβάνονται και οι ομάδες πίεσης. Πρόκειται για ομάδες που προσπαθούν να επηρεάσουν την Κυβέρνηση, επιδιώκοντας την ικανοποίηση των συμφερόντων των μελών τους (π.χ. συνδικάτα, ενώσεις γονέων κτλ.).  
(Πολιτική Παιδεία Α Γενικού Λυκείου, σ. 113)



Οι ομάδες συμφερόντων όμως είναι και ομάδες πίεσης; Ασκούν δηλαδή αναγκαστικά οι ομάδες συμφερόντων πίεση στην πολιτική εξουσία με σκοπό την προώθηση των οικονομικών ή πολιτικών τους αιτημάτων;


Απάντηση

Οι ομάδες πίεσης/συμφερόντων είναι μια νέα μορφή πολιτικής οργάνωσης και δράσης που αναπτύχθηκε κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα στις περισσότερες δυτικές δημοκρατίες. 

Οι ομάδες πίεσης/συμφερόντων ή «τα οργανωμένα συμφέροντα», όπως έχει επικρατήσει να λέγονται, λειτουργούν με έναν ρόλο διαμεσολαβητικό μεταξύ πολιτών και κράτους. Εκπροσωπούν συγκεκριμένα συμφέροντα, δεν πρόκειται, επομένως, για θεσμό αντιπροσώπευσης. Είναι οργανωμένες ενώσεις πολιτών που σκοπεύουν, μέσα από την άσκηση πίεσης στην πολιτική εξουσία, να προωθήσουν τα συμφέροντα μιας συγκεκριμένης κοινωνικής ομάδας (π.χ. αγροτικές, εργατικές συνδικαλιστικές οργανώσεις, επαγγελματικές ενώσεις, ενώσεις καταναλωτών κ.ά.). 

Ομάδες πίεσης και ομάδες συμφερόντων χρησιμοποιούνται εναλλακτικά ως όροι ταυτόσημοι. H ομάδα συμφερόντων πάντως έχει ευρύτερο περιεχόμενο, αφού κάθε ομάδα συμφερόντων δεν ασκεί πίεση στην εξουσία. Ενδέχεται, όμως, να αποβεί δυνητικά σε ομάδα πίεσης.


(Πολιτική και Δίκαιο Β΄ Γενικού Λυκείου, σ. 89)


Κυριακή 17 Νοεμβρίου 2019

Πίνακας Σύγκρισης: Βιομηχανική-Μεταβιομηχανική Κοινωνία

Η σχολή της συμβολικής αλληλεπίδρασης ή διαντίδρασης




Η συμβολική αλληλεπίδραση ή διαντίδραση αποτελεί κύρια κοινωνιολογική σχολή, η οποία αναπτύχθηκε στις ΗΠΑ κατά τις αρχές του 20ου αιώνα. Ερμηνεύει την κοινωνική συμπεριφορά με βάση τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι αλληλεπιδρούν μεταξύ τους. Βασίζεται στο συμβολικό νόημα που οι άνθρωποι αποδίδουν κατά τη μεταξύ τους αλληλεπίδραση. 

Όταν αναφερόμαστε σε αλληλεπίδραση εννοούμε την διάδραση μεταξύ δυο ή περισσότερων ανθρώπων κατά την οποία ο καθένας ή η καθεμιά προσαρμόζει τη συμπεριφορά του/της με βάση την προσδωκόμενη αντίδραση του άλλου/ης. Κατά τη συνεχή αυτή αλληλεπίδραση ενός ανθρώπου με έναν άλλον (ή άλλους) παράγονται ποικίλα νοήματα τα οποία βοηθούν να γίνεται αντιληπτός ο κόσμος γύρω μας. 

Θεμελιωτές της σχολής: Τσαρλς Κούλεϋ (C. Cooley, 1864-1929), Τζορτζ Μιντ (G. Mead, 1863-1932) και οι παραλλαγές της θεωρίας που αναπτύσσονται στο έργο του Ερβιν Γκόφμαν (Ε. Goffman, 1922-1982).