Το βιβλίο αυτό αποτελεί εισαγωγή στις ψηφιακές μεθόδους έρευνας για σπουδαστές κοινωνικών επιστημών και πληροφορικής που ενδιαφέρονται τόσο για την ποσοτική όσο και την ποιοτική μεθοδολογία έρευνας. Ταυτόχρονα, μέσα από παραδείγματα εστιάζει στα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της κάθε μεθόδου προκρίνοντας τον αναστοχασμό πάνω στη χρήση των ψηφιακών εργαλείων έρευνας.
Οι Τεχνολογίες Πληροφοριών και Επικοινωνίας (ΤΠΕ) αποτελούν, πλέον, αναπόσπαστο κομμάτι της λειτουργίας των επιχειρήσεων. Ο τρόπος, δε, που χρησιμοποιούν τις τεχνολογίες αυτές είναι καθοριστικής σημασίας για την πώληση των προϊόντων τους, την πώληση πληροφοριών σε άλλες επιχειρήσεις, την επικοινωνία με πελάτες και την οργάνωση της εσωτερικής τους επικοινωνίας.
Τα αποτελέσματα ενός συνόλου ερευνών που παρουσίασε η Eurostat σχετικά με την εφαρμογή των ΤΠΕ για το 2021 (E-business integration) αποκαλύπτει το βαθμό διείσδυσης των τεχνολογιών αυτών τόσο στο επιχειρηματικό ευρωπαϊκό τοπίο συνολικά, όσο και μεταξύ επιχειρήσεων διαφορετικού μεγέθους (μικρές, μεσαίες, μεγάλες) [1].
Το παρακάτω γράφημα (επεξεργασία με τη γλώσσα R: Δ.Λ.) συνοψίζει (σε ποσοστιαία επί % κλίμακα) την υιοθέτηση ψηφιακών τεχνολογιών από επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα (μπλε) με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (πορτοκαλί) μέσα από τη σύγκριση πέντε διαφορετικών κατηγοριών: την παρουσία στο διαδίκτυο (website), τη χρήση εφαρμογών λογισμικού ERP (Enterprise Resource Planning) και CRM (Customer Relationship Management), τη χρήση υπηρεσιών Cloud [2] και Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης (Social Media).
Η εν λόγω κοινωνιολογική έρευνα πεδίου διερευνά τον αντίκτυπο των παγκόσμιων αναδιάρθρωσων των πολυεθνικών εταιριών στους εργαζόμενους/ες υψηλής ειδίκευσης και ειδικότερα των μηχανικών λογισμικού (software engineers). Οι αναδιαρθρώσεις αυτές, που περιλαμβάνουν συχνά συγχωνεύσεις μεταξύ εταιριών και εσωτερικές αναδιοργανώσεις, οδηγούν σε απολύσεις μέσα από περικοπές θέσεων εργασίας, εντεινόμενο φόρτο εργασίας, ενώ μεταβάλουν τις επαγγελματικές βιογραφίες και τις επαγγελματικές ταυτότητες των εργαζόμενων. Πολυεθνικές όπως η Siemens Networks, η Alcatel-Lucent ή η Digital περικόπτουν θέσεις εργασίας με σκοπό να ελαχιστοποιήσουν το λειτουργικό τους κόστος την ίδια στιγμή που κατακτούν νέα μερίδια στην αγορά. Η έρευνα -που εξετάζει τις επαγγελματικές βιογραφίες των μηχανικών λογισμικού, πολλοί από τους οποίους αντιλαμβάνονται την αναδιάρθρωση ως μια ατέρμονη διαδικασία- υπογραμμίζει τις μακροχρόνιες επιπτώσεις των μεταβολών αυτών σε εργαζόμενες/ους μέσα από την παγίωση του αισθήματος φόβου και ανασφάλειας που προκαλούν.
Για τη διασφάλιση συγκρισιμότητας των αποτελεσμάτων μεταξύ των διαφορετικών ευρωπαϊκών χωρών, οι έρευνες που διεξάγονται από το ESS ακολουθούν τυποποιημένη μεθοδολογία. Το γεγονός αυτό βοηθά στη διενέργεια συγκρίσεων με σκοπό την καταγραφή της δυναμικής των κοινωνικών στάσεων και συμπεριφορών μέσα στο χρόνο. Παρότι οι θεματικές κάθε ερευνητικού κύματος (wave) διαφέρουν (βλ. εδώ), εντούτοις υπάρχουν κάποιες σταθερές ερωτήσεις σε κάθε κύμα, που επιτρέπουν τη σύγκριση των απαντήσεων ανά περίοδο.
Στο παρακάτω παράδειγμα αποτυπώνονται οι απαντήσεις σε
μια και μόνο ερώτηση από δυο όμως διαφορετικά ερευνητικά κύματα (το πρώτο του 2002 -
ESS round 1 και το δεύτερο του 2020 - ESS round 10) αναφορικά με
την άποψη των ερωτώμενων πάνω στη συμβολή των μεταναστών στην πολιτισμική ζωή της χώρας
(Η ερώτηση που τέθηκε ήταν η εξής: «Η πολιτιστική ζωή της χώρας υπονομεύεται ή εμπλουτίζεται από την
παρουσία των μεταναστών;». Οι κλειστού τύπου απαντήσεις 11βαθμιας κλίμακας Likert κυμαίνονταν από το 0 = η πολιτισμική ζωή υπονομεύεται από την παρουσία
των μεταναστών μέχρι το 10 η πολιτισμική ζωή εμπλουτίζεται από την παρουσία των
μεταναστών, ενώ κέντρο της κλίμακας θεωρήθηκε το 5). Οι απαντήσεις, όπως συνοψίζονται
στο παρακάτω συγκριτικό γράφημα, έγιναν με αναγωγή επί των έγκυρων (Στο πρώτο
κύμα δόθηκαν 2397 έγκυρες απαντήσεις, ενώ στο δεύτερο 2756. Για τα πλήρη
στοιχεία μαζί με το codebook βλ. εδώ. Επεξεργασία δεδομένων: Δ.Λ.)
