Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Θέματα Νεοελληνικής Ιστορίας. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Θέματα Νεοελληνικής Ιστορίας. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Δευτέρα 4 Απριλίου 2022

Προς τον Α Παγκόσμιο Πόλεμο

[...] Διότι, το 1914, πλέον κάθε αντιπαράθεση ανάμεσα στους δύο συνασπισμούς κρατών, που προϋπέθετε ότι η μια ή η άλλη πλευρά θα υποχωρούσε τους έφερνε στο χείλος του πολέμου. Πέρα από ένα ορισμένο σημείο, οι άκαμπτες κινητοποιήσεις στρατιωτικών δυνάμεων, χωρίς τις οποίες μια τέτοια αντιπαράθεση δε θα έμοιαζε "πειστική", δεν ήσαν αναστρέψιμες. Η "πολιτική της αποτροπής" δεν μπορούσε πλέον να αποτρέψει την καταστροφή, αλλά μόνο να οδηγήσει σε αυτήν. Το 1914 κάθε συμβάν, οσοδήποτε τυχαίο -ακόμη και η ενέργεια ενός αναποτελεσματικού τρομοκράτη φοιτητή σε μια ξεχασμένη γωνιά της ηπείρου-, μπορούσε να οδηγήσει σε μια τέτοια αντιπαράθεση, εάν οποιαδήποτε μεμονωμένη δύναμη από εκείνες που βρίσκονταν εγκλωβισμένες στο συστημα των δύο αντίπαλων μπλοκ αποφάσιζε να το πάρει στα σοβαρά. Έτσι οδηγηθήκαμε στον Πόλεμο και θα μπορούσαμε να οδηγήθουμε εκ νέου σε ανάλογες περιστάσεις.

(E. J. Hobsbawm, Η εποχή των αυτοκρατοριών 1875-1914, ΜΙΕΤ, Αθήνα, 2000)


Παρασκευή 11 Μαρτίου 2022

Θέματα Νεοελληνικής Ιστορίας: Το ισοζύγιο πληρωμών από τον 19ο έως τις αρχές του 20ού αιώνα

Τα οικονομικά μεγέθη της χώρας, ο μικρός πληθυσμός, η περιορισμένη αγοραστική δυνατότητα των κατοίκων της, η απουσία παραγωγικών μονάδων μεγάλου μεγέθους καθήλωναν, σε ολόκληρο το 19ο αιώνα, την εσωτερική εμπορική κίνηση σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Μόνο προς τις τελευταίες δεκαετίες του αιώνα δημιουργήθηκε στις μεγαλύτερες πόλεις μια άξια λόγου εμπορική κίνηση, η οποία όμως, σε μεγάλο ποσοστό, τροφοδοτήθηκε από εισαγόμενα καταναλωτικά προϊόντα.
Για τους ίδιους λόγους, το εμπόριο της χώρας συνδέθηκε με το εξωτερικό, από τα πρώτα χρόνια της ανεξαρτησίας. Έτσι λοιπόν, όταν εξετάζουμε το εμπόριο της Ελλάδας μέχρι το 1913, εννοούμε βασικά το εξωτερικό εμπόριο. Και καθώς αυτό το τελευταίο ήταν σχεδόν μόνιμα παθητικό για τη χώρα, η Ελλάδα δηλαδή αγόραζε από το εξωτερικό πολύ περισσότερα από όσα πωλούσε εκεί, το βασικό πρόβλημα ήταν το ισοζύγιο πληρωμών, η σχέση δηλαδή ανάμεσα στην αξία των εισαγωγών και των εξαγωγών. (Θέματα Ελληνικής Ιστορίας σ. 17)

Παρασκευή 11 Φεβρουαρίου 2022

1β. Οι μετακινήσεις μέσα και έξω από την Ελλάδα

Οι πόλεις μεγάλωναν, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είχαν κάποια ομοιότητα, στο διάστημα που μας απασχολεί, με τα βιομηχανικά, εμπορικά, χρηματιστικά, αστικά κέντρα της Δύσης. Για τα ευρωπαϊκά μέτρα οι πόλεις της μικρής Ελλάδας έμοιαζαν περισσότερο με μεγάλα χωριά. Η μετακίνηση ανθρώπων από την ύπαιθρο στα αστικά κέντρα δεν στόχευε αποκλειστικά σε εγκατάσταση στον αστικό χώρο, όπου η αργή ανάπτυξη των παραγωγικών δραστηριοτήτων δεν έδινε στους νεοφερμένους πολλές ευκαιρίες.

Οι μεταναστεύσεις του αγροτικού πληθυσμού προς τα λιμάνια της Ανατολικής Μεσογείου και της Μαύρης Θάλασσας, προς το Δούναβη, τη Νότια Ρωσία, τη Μικρά Ασία και την Αίγυπτο ήταν συχνό φαινόμενο. Προς το τέλος του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ού, άνοιξαν οι δρόμοι προς την Αμερική. Η σταφιδική κρίση εκείνης της εποχής προκάλεσε μεγάλο ρεύμα μετανάστευσης πέρα από τον Ατλαντικό. (Θέματα Ελληνικής Ιστορίας σσ. 14-15)