H R για τις κοινωνικές επιστήμες: εισαγωγή με εφαρμογές

Michael Clark, R & Social Science, 2014

Ερωτήσεις κλειστού τύπου - 5. Η Επιτροπή Αποκαταστάσεως Προσφύγων

 Ερωτήσεις κλειστού τύπου - 5. Η Επιτροπή Αποκαταστάσεως Προσφύγων

Στάσεις των πολιτών στην Ελλάδα της δεκαετίας του '80 | Ευρωβαρόμετρο

Το Ευρωβαρόμετρο αποτελεί ένα σύνολο ερευνών της κοινής γνώμης που, ανά τακτά χρονικά διαστήματα, διεξάγει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανάμεσα στα διαφορετικά κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε). Οι έρευνες αυτές, που διενεργούνται εδώ και αρκετές πλέον δεκαετίες και στη χώρα, καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα θεμάτων που σχετίζεται με τις πολιτικές της Ε.Ε πάνω σε οικονομικά, κοινωνικά, πολιτιστικά και περιβαλλοντικά ζητήματα (βλ. εδώ).

Μια ολοκληρωμένη βάση δεδομένων, με αναλυτικά στοιχεία από όλες τις έρευνες του Ευρωβαρόμετρου για την περίοδο 1970 έως 2002, δημοσιεύεται στο Mannheim Eurobarometer Trend File (1970-2002). Το ενδιαφέρον που παρουσιάζει η συγκεκριμένη βάση είναι πως επιτρέπει στους ερευνητές και στις ερευνήτριες να αναλύσουν, μέσα από τη σύγκριση των αποτελεσμάτων διαδοχικών κυμάτων έρευνας, τις τάσεις που εμφανίζουν μέσα στο χρόνο οι απόψεις και οι στάσεις [*] της κοινής γνώμης πάνω σε συγκεκριμένα ζητήματα. 

 

Στο παρακάτω γράφημα συνοψίζεται η εξέλιξη των στάσεων των πολιτών στην Ελλάδα στη διάρκεια της δεκαετίας του 1980 (σε ένα συγκεντρωτικό δείγμα 20.080 συμμετεχόντων για την περίοδο μεταξύ 1982-1990) γύρω από μια σειρά από οικονομικά και πολιτικά ζητήματα (επεξεργασία: Δ.Λ.). Συγκεκριμένα, απομονώθηκαν εδώ το ποσοστό (με αναγωγή επί των έγκυρων) ικανοποίησης από τη δημοκρατία, το ποσοστό δυσαρέσκειας απέναντι στην οικονομική κατάσταση της χώρας, το ποσοστό εκείνων που πίστευαν πως η κοινωνία έπρεπε να βελτιωθεί μέσα από σταδιακές μεταρρυθμίσεις ή εκείνων που προέκριναν την επαναστατική αλλαγή της κοινωνίας. 

 

 

Όλα τα στοιχεία που αποτυπώνονται στις έρευνες είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με τα κομβικά ιστορικά γεγονότα της περιόδου, τα οποία νοηματοδοτούν και τις διακυμάνσεις που παρουσιάζουν οι στάσεις των πολιτών (άνοδος του Πασόκ στην εξουσία το 1981, οικονομική ανάκαμψη, θεσμικές μεταρρυθμίσεις και εκ νέου εκλογή του το 1985, υψηλός πληθωρισμός, αύξηση δημόσιου χρέους, επιβολή ΑΤΑ, κλείσιμο "προβληματικών", σκάνδαλα Κοσκοτά, γιουγκοσλάβικου καλαμποκιού και προσφυγή σε διπλές κάλπες στα τέλη της δεκαετίας κτλ.). Με βάση τις έρευνες, στην αρχή της δεκαετίας παρατηρείται σημαντική στήριξη στη θέση περί της ανάγκης εφαρμογής επαναστατικών πολιτικών αλλαγών, ωστόσο γρήγορα αυτή η τάση εξασθενεί και την ίδια στιγμή ενισχύεται η τάση υιοθέτησης σταδιακών μεταρρυθμίσεων του πολιτικού συστήματος. Παράλληλα, η στήριξη προς τη διατήρηση του πολιτικού status quo μειώνεται σταθερά καθόλη τη διάρκεια της περιόδου. Είναι, τέλος, ενδιαφέρον πως παρά την ευρεία αποδοχή που καταγράφεται υπέρ του συστήματος της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, προς το τέλος της δεκαετίας παρατηρείται σοβαρή μείωση της ικανοποίησης από αυτήν, σε συνδυασμό με την άνοδο της δυσαρέσκειας από την οικονομική κατάσταση της χώρας. 

 

Δ.Λ.

Σημείωση:

[*] Στα πλαίσια του Ευροβαρόμετρου οι στάσεις δεν ταυτίζονται με τις απόψεις. Οι στάσεις αναφέρονται σε προδιαθέσεις γύρω από γενικότερα θέματα (π.χ. Βαθμός ικανοποίησης από την κοινοβουλευτική δημοκρατία) σε βάθος χρόνου, ενώ οι απόψεις σε πιο ειδικά θέματα, τα οποία μπορούν να παρουσιάζουν διακυμάνσεις με βάση τα τρέχοντα γεγονότα ή τις άμεσες πολιτικές εξελίξεις κτλ. (Π.χ. Μια ερώτηση σχετικά με την υποστήριξη μιας τρέχουσας πολιτικής της ΕΕ). Οι στάσεις τείνουν να μεταβάλλονται σταδιακά με την πάροδο του χρόνου συγκριτικά με τις απόψεις, οι οποίες μπορεί να είναι ευμετάβλητες, εντοπισμένες δηλαδή χρονικά σε παροδικές μεταβολές. 

H εξέλιξη του μεριδίου ΗΠΑ και Κίνας στο παγκόσμιο ΑΕΠ με βάση τα στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας

Share of global GDP by country (US - China, 1980-2021 | WDI)

(Επεξεργασία: Δ.Λ.)

Ερωτήσεις κλειστού τύπου - 4. Το πρώτο διάστημα & Η Σύμβαση της Λοζάνης και η ανταλλαγή των πληθυσμών

Ερωτήσεις κλειστού τύπου - 4. Το πρώτο διάστημα & Η Σύμβαση της Λοζάνης και η ανταλλαγή των πληθυσμών

Ευκαιρία ή επιβίωση; Όψεις της αυτοαπασχόλησης ανάμεσα σε χώρες της Ευρώπης

Σύμφωνα με τη Διεθνή Οργάνωση Εργασίας (ΔΟΕ), η αυτοαπασχόληση αποτελεί μορφή εργασίας, η αμοιβή της οποίας απορρέει άμεσα από τα παραγόμενα αγαθά και υπηρεσίες [1]. Ο παρακάτω χάρτης (επεξεργασία με τη χρήση της γλώσσας R: Δ.Λ.) αποτυπώνει το ποσοστό της αυτοαπασχόλησης, ως μερίδιο της συνολικής απασχόλησης, για διάφορες ευρωπαϊκές χώρες για το 2020 (ΔΟΕ). Τα πιο σκούρα χρώματα στο χάρτη αντιπροσωπεύουν αυξημένα μερίδια αυτοαπασχόλησης, ενώ τα ανοιχτόχρωμα χαμηλότερα.

 

Πηγή: ILO| Library: wbstats 1.0.4 | Επεξεργασία: Δ.Λ.

Self-employed as a % of total employment | ILO, 2020 

 

Συνολικά, χώρες της Νότιας και Ανατολικής Ευρώπης εμφανίζουν υψηλότερα ποσοστά αυτοαπασχόλησης (π.χ. Ελλάδα, ορισμένες χώρες των Βαλκανίων), ενώ χώρες της Βόρειας και Δυτικής χαμηλότερα επίπεδα, της τάξης του 10 έως 20%. Υψηλότερα ποσοστά αυτοαπασχόλησης σχετίζονται με αγορές εργασίας όπου κυριαρχεί η απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων και η «χαλάρωση» της εργατικής νομοθεσίας. Στις περιοχές εκείνες όπου οι ευκαιρίες πρόσβασης στην πλήρη απασχόληση είναι περιορισμένες, πολλοί εργαζόμενοι/ες μπορεί να στρέφονται προς την αυτοαπασχόληση ως λύση επιβίωσης στη θέση κεφαλαιοποίησης επιχειρηματικών σχεδίων ή ευκαιριών. Στη Νότια και Ανατολική Ευρώπη, αυτή η τάση, σε ορισμένες περιπτώσεις, δεν είναι άσχετη με τον υψηλότερο κίνδυνο φτώχειας (ενόσω οι θεσμοί κοινωνικής ασφάλισης εξασθενούν) και την οικονομική ευαλωτότητα. Αντίθετα, τα χαμηλότερα ποσοστά αυτοαπασχόλησης σε χώρες της Δυτικής και Βόρειας Ευρώπης υποδηλώνουν την κυριαρχία τυπικών μορφών απασχόλησης, οι οποίες συνδέονται με ισχυρότερη κοινωνική προστασία και χαμηλότερο κίνδυνο φτώχειας.

 

Δ.Λ.

 

Σημείωση: 

[1] Σε αντίθεση για παράδειγμα με το εισόδημα από τη μισθωτή εργασία, το οποίο εξαρτάται από τη σύναψη κάποιας μορφής σύμβασης μεταξύ εργοδότη και εργαζόμενου.