Πέμπτη 12 Δεκεμβρίου 2019

Για τα στάδια της κοινωνικής ανάπτυξης του παιδιού σύμφωνα με τη θεωρία του George Herbert Mead


George Herbert Mead (1863-1931)

Η γενική θεωρία των σταδίων της κοινωνικοποίησης που διατύπωσε ο Τζωρτζ Χέρμπερτ Μιντ έχει εξέχουσα σημασία διότι για να αποκτήσει ο άνθρωπος έναν εαυτό δεν είναι αρκετό να μάθει απλά τη χρήση της γλώσσας.

Στο στάδιο του ατομικού παιχνιδιού το παιδί μαθαίνει να υποδύεται τους ρόλους συγκεκριμένων σημαντικών ατόμων, όπως του πατέρα, της μητέρας, της αδελφής ή του αδελφού. Αυτό το σπουδαίο στάδιο στον κύκλο ζωής δίνει στα παιδιά μια αποσπασματική αίσθηση της κοινωνικής πραγματικότητας. Καθώς τα παιδιά υποδύονται διαφορετικούς ρόλους, αναπτύσσουν μια εξαιρετικά αποσπασματική αίσθηση του εαυτού τους. Μπορούν να δουν τον εαυτό τους με διαφορετικούς τρόπους, όπως θα τους έβλεπαν μια σειρά διαφορετικών ατόμων. Ωστόσο δε διαθέτουν μια συνεκτική ή ολοκληρωμένη αίσθηση του εαυτού τους.
 
Για να αποκτήσει μια πιο συνεκτική αίσθηση του εαυτού του, το παιδί πρέπει να προχωρήσει στο στάδιο του ομαδικού παιχνιδιού, στο οποίο αναπτύσσει την ικανότητα μιας πιο γενικευμένης θεώρησης της κατάστασης και του εαυτού. Όπως αναφέρει ο Μιντ το παιδί μαθαίνει να υποδύεται το ρόλο του «γενικευμένου άλλου».



Για να εξηγήσει αυτήν την ιδέα ο Μιντ χρησιμοποίησε το παράδειγμα ενός αγώνα μπέιζμπολ. Στο στάδιο του ατομικού παιχνιδιού, το παιδί ήταν σε θέση να υποδυθεί, εναλλάξ το ρόλο του διευθυντή της ομάδας, του οπαδού, του παίκτη κ.ο.κ. Ωστόσο, αυτές οι διαφορετικές εικόνες δε δίνουν στο παιδί μια συνεκτική αίσθηση του παιχνιδιού του μπέιζμπολ. 
Στο στάδιο του ομαδικού παιχνιδιού το παιδί αρχίζει να αποκτά μια τέτοια καθολική προοπτική, όχι μόνο σε ό,τι αφορά το μπέιζμπολ, αλλά και γενικότερα τον κοινωνικό κόσμο. Η προοπτική αυτή οδηγεί σε μια συνεκτική αίσθηση του εαυτού. Ο Μιντ έδινε και πάλι προτεραιότητα στα κοινωνικά αίτια. Για να εμφανισθεί ο εαυτός πρέπει να υπάρχει ήδη μια ομάδα.

(George Ritzer, «Θεωρία των συμβολικών διαντιδράσεων» στο Συλλογικό τόμο, Σύγχρονη Κοινωνιολογική Θεωρία τομ. 1, ΠΕΚ, 1998) 

Τρίτη 10 Δεκεμβρίου 2019

ΟΙ Ιδεολογικοί Μηχανισμοί του Κράτους σύμφωνα με τον Λουί Αλτουσέρ




Τι είναι αυτοί οι Ιδεολογικοί Μηχανισμοί του Κράτους (ΙΜΚ); Δε συγχέονται με τον (καταπιεστικό) μηχανισμό του κράτους. […] Με τον όρο ΙΜΚ εννοούμε ορισμένες πραγματικότητες που εμφανίζονται στο μέσο παρατηρητή με τη μορφή διακριτών και ειδικευμένων θεσμών. […] (Η σειρά με την οποία αναφέρονται δεν έχει ιδιαίτερη σημασία):

-Το θρησκευτικό ΙΜΚ (το σύστημα των διαφόρων εκκλησιών).

-Το σχολικό ΙΜΚ (το σύστημα των διαφόρων σχολείων, δημόσιων και ιδιωτικών). 
-Τον οικογενειακό ΙΜΚ. 

-Το νομικό ΙΜΚ.

-Τον πολιτικό ΙΜΚ (το πολιτικό σύστημα, που τμήμα του είναι τα διάφορα πολιτικά κόμματα).

-Το συνδικαλιστικό ΙΜΚ.

-Τον ΙΜΚ των ΜΜΕ (τύπος, ραδιοτηλεόραση κτλ.).

-Τον πολιτιστικό ΙΜΚ (γράμματα, τέχνες, σπορ κτλ.).


Louis Althusser, «Ιδεολογία και Ιδεολογικοί Μηχανισμοί», στο Θέσεις, Θεμέλιο, Αθήνα, 1999

Σάββατο 7 Δεκεμβρίου 2019

Ο Charles Wright Mills για τις πολιτικές, οικονομικές και στρατιωτικές ελίτ


Για να καταλάβει κανείς το σχήμα και τη σημασία της αριστοκρατίας της εξουσίας σήμερα είναι απαραίτητο να δει αυτά τα οργανικά, δομικά στοιχεία της στο σημείο σύμπτωσής τους: υπάρχει ένας στρατιωτικός καπιταλισμός ιδιωτικών εταιριών μέσα σε ένα εξασθενημένο, τυπικά δημοκρατικό σύστημα, που περιέχει έναν οργανισμό ενόπλων δυνάμεων με χαρακτήρα ολότελα πολιτικό πια στις προοπτικές και τη συμπεριφορά του. Άρα στην κορυφή αυτής της δομής, η αριστοκρατία της εξουσίας διαμορφώθηκε από τη σύμπτωση συμφερόντων ανάμεσα σε εκείνους που διευθύνουν τα κύρια μέσα παραγωγής και σε εκείνους που διευθύνουν τα νέα και ισχυρότερα μέσα βίας, από την κατάπτωση του επαγγελματία πολιτικού και την απροκάλυπτη άνοδο των εταιριακών φυλάρχων και των επαγγελματιών πολέμαρχων στις ηγετικές πολιτικές θέσεις και από την έλλειψη κάθε γνήσιας δημοσιοϋπαλληλικής υπηρεσίας με ειδικές ικανότητες, ακέραιης και ανεξάρτητης από τα πλέγματα των συμφερόντων. 



Η καθιερωμένη αριστοκρατία της εξουσίας αποτελείται από επίλεκτους της πολιτικής, της οικονομίας και των ενόπλων δυνάμεων, ανάμεσά τους όμως αναπτύσσεται συχνά κάποια ένταση. Ενώνονται μόνο σε μερικά κοινά σημεία και μόνο σε περιπτώσεις «κρίσεων». Κατά τη μακρά περίοδο ειρήνης του 19ου αιώνα, στα ανώτερα κρατικά συμβούλια και στο πολιτικό διευθυντήριο δεν έπαιρναν μέρος ούτε άνθρωποι των ενόπλων δυνάμεων ούτε εκπρόσωποι της οικονομίας –μπορεί να έκαναν εισβολές στον κρατικό μηχανισμό, αλλά δεν ανήκαν στο διευθυντήριό του. Στη δεκαετία του ’30, την υπεροχή είχε ο πολιτικός. Τώρα οι αξιωματικοί και οι άνθρωποι των εταιριών κρατάνε τα ανώτερα πόστα.
(C. W. Mills, Η Αριστοκρατία της εξουσίας στις ΗΠΑ, Αρσενίδης, Αθήνα, 1996)

Δευτέρα 2 Δεκεμβρίου 2019

Η Ιταλική Σχολή ή η θεωρία του βιολογικού θετικισμού για τον εγκληματία και το έγλημα

Cesare Lombroso (1835-1909)

O Lombroso ήταν γιατρός, ανθρωπολόγος, πανεπιστημιακός καθηγητής και εγκληματολόγος. Το ενδιαφέρον του για το έγκλημα ξεκίνησε το 1864, όταν μελετούσε τα τατουάζ στα χέρια των στρατιωτών τα οποία θεωρούνταν πως "ξεχώριζαν" τον "έντιμο" από τον "μη έντιμο" στρατιώτη. Ο Λομπρόζο διαπίστωσε ότι τα τατουάζ από μόνα τους δεν επαρκούσαν για την κατανόηση της φύσης των εγκληματιών και θεώρησε ότι ήταν απαραίτητο να προσδιορίσει τα εξωτερικά χαρακτηριστικά του μη φυσιολογικού ατόμου, δηλαδή του εγκληματία μέσω της εμπειρικής μεθόδου.  

Αρχίζει να μελετά τη θεωρία του Δαρβίνου και στο έργο του Ο Εγκληματίας άνθρωπος (1876) καταλήγει στο συμπέρασμα πως ο εγκληματίας είναι μια μη βιολογικά εξελιγμένη μορφή ανθρώπου που εμφορείται από πρωτόγονα και άγρια ένστικτα. Η θεωρία αυτή έμεινε γνωστή ως "θεωρία του εγκληματικού αταβισμού" και αναφέρεται σε μια σειρά φυσιογνωμικών χαρακτηριστικών απότοκα μιας μη-εξελιγμένης βιολογικής πορείας. 

Πρόκειται για χαρακτηριστικά ως προς το μέγεθος της κεφαλής ή των ασύμμετρων χαρακτηριστικών του προσώπου (χείλια, μύτη κλπ), τα οποία οδηγούν σε συγκεκριμένους τύπους εγκληματιών. 

 


Μέσα από αυτή τη θεώρηση, ο Lombroso καταλήγει σε μια κατηγοριοποίηση των εγκληματιών σε:

1.εγκληματίες εκ γενετής

2.εγκληματίες παρανοϊκοί (καταθλιπτικοί, αλκοολικοί κλπ)

3.εγκληματίες άνθρωποι, οι οποίοι δεν ξεχωρίζουν από βιολογικά στίγματα.



(Taylor, I.,Walton, P. & Young, J., The New Criminology for a social theory of deviance, Routledge, Νέα Υόρκυ 1973, σ. 38)