Παρασκευή 27 Νοεμβρίου 2020

Ο Freud για τα όνειρα ως τη βασιλική οδό πρόσβασης στο ασυνείδητο


Τον Οκτώβριο του 1896, ο πατέρας του Φρόυντ πέθανε. Τη νύχτα της κηδείας, ο Φρόυντ είδε το ακόλουθο όνειρο: μέσα σε ένα μαγαζί διαβάζει την επιγραφή "παρακαλώ να κλείνετε τα μάτια". Είχε φθάσει αργοπορημένος στην κηδεία και το συγκεκριμένο όνειρο καταδείκνυε το αίσθημα ενοχής που τον διακατείχε, ένα αίσθημα ιδιαίτερα συνηθισμένο στους συγγενείς του νεκρού. Το όνειρό αυτό, μαζί με πολλά άλλα, στάθηκαν αφορμή για τη θεωρία του για τα όνειρα, την οποία επεξεργάστηκε στην Ερμηνεία των ονείρων (Die Traumdeutung) που δημοσιεύτηκε το Νοέμβριο του 1899. Όπως χαρακτηριστικά έλεγε ο ίδιος ο Φρόυντ:

η ερμηνεία των ονείρων είναι, στην πραγματικότητα, η βασιλική οδός για τη γνώση του ασυνειδήτου. Αποτελεί το ασφαλέστερο θεμέλιο της ψυχανάλυσης και το πεδίο εκείνο όπου θα πρέπει να εντρυφήσει και να πιστέψει κάθε μελετητής.

Ο πραγματικά προκλητικός για την εποχή του ορισμός του Φρόυντ για τα όνειρα είναι ο ακόλουθος: "Το όνειρο είναι η (μεταμφιεσμένη) εκπλήρωση μιας (καταπιεσμένης απωθημένης) επιθυμίας". Αυτή η παραμόρφωση του περιεχομένου του ονείρου αποτελεί το προϊόν μιας λογοκρισίας. Με άλλα λόγια, κάθε όνειρο αποτελεί ένα "ψυχικό φαινόμενο πλήρους αξίας", το οποίο αναπαριστά την εκπλήρωση μιας επιθυμίας. Σε μια κατηγορία ονείρων αυτή η εκπλήρωση είναι πρόδηλη -κάτι που χαρακτηρίζει, κατά κανόνα, τα όνειρα των παιδιών- και σε μια άλλη κατηγορία είναι δυσδιάκριτη και συγκαλυμμένη.

 (Βάσια Λέκκα, Ιστορία και θεωρία της ψυχιατρικής, Futura, Αθήνα, 2012, σσ. 112-113)

Πέμπτη 19 Νοεμβρίου 2020

Ο Erving Goffman για την πίστη στο ρόλο

 


Όταν ένα άτομο παίζει έναν εντοπισμένο ρόλο, ζητάει σιωπηρά από τους θεατές του να πάρουν στα σοβαρά την εντύπωση που καλλιεργείται ενώπιόν τους. Τους ζητάει να πιστέψουν ότι ο χαρακτήρας που βλέπουν έχει όντως τις ιδιότητες που εμφανίζεται να έχει, ότι το έργο που εκτελεί θα έχει τις συνέπειες που αναμένονται από αυτό και ότι, σε γενικές γραμμές, τα πράγματα είναι αυτό που δείχνουν. Ευθυγραμμισμένη με αυτήν την εντύπωση είναι και η κοινή αντίληψη ότι το άτομο δίνει την παράστασή του και στήνει το όλο θέαμα "για χάρη άλλων ανθρώπων". [...] Όταν το κοινό του είναι κι αυτό πεισμένο με τον ίδιο τρόπο για την παράσταση που εκείνος δίνει -κι αυτή φαίνεται να είναι η τυπική περίπτωση- τότε, για εκείνην την ώρα τουλάχιστον, μόνο ο κοινωνιολόγος ή ο κοινωνικά δυσαρεστημένος θεατής θα έχει οποιαδήποτε αμφιβολία για την "οιονεί πραγματικότητα" αυτού που παρουσιάζεται. 

 

(Erving Goffman, Η παρουσίαση του εαυτού στην καθημερινή ζωή, Αλεξάνδρεια, Αθήνα, 2006)

Δευτέρα 16 Νοεμβρίου 2020

O A. Giddens για τη θεωρία του Robert Merton

 

Robert Merton
(1910 – 2003)
 

Ο Μέρτον διακρίνει μεταξύ των έκδηλων και λανθανουσών λειτουργιών. Οι έκδηλες λειτουργίες είναι εκείνες που τις γνωρίζουν και τις επιδιώκουν οι συμμετέχοντες σε μια συγκεκριμένη κοινωνική δραστηριότητα. Ενώ οι λανθάνουσες λειτουργίες είναι τα μη προβλεπόμενα από τους συμμετέχοντες αποτελέσματα της δραστηριότητας αυτής. Για να εξηγήσει τη διαφορά αυτή, ο Μέρτον χρησιμοποιεί το παράδειγμα του χορού της βροχής των Ινδιάνων Χόπι στο Νέο Μεξικό. Οι Χόπι πιστεύουν ότι το τελετουργικό αυτό θα προκαλέσει τη βροχή που χρειάζονται για τα σπαρτά τους (έκδηλη λειτουργία). Αυτός είναι ο λόγος που οργανώνουν την τελετή και μετέχουν σε αυτήν. Ο χορός όμως της βροχής, παρατηρεί ο Μέρτον, χρησιμοποιώντας τη θεωρία του Ντυρκέμ για τη θρησκεία, έχει επίσης ως αποτέλεσμα να ενισχύει τη συνοχή της κοινωνίας (λανθάνουσα λειτουργία). Ένα σημαντικό μέρος της κοινωνιολογικής εξήγησης συνίσταται, σύμφωνα με τον Μέρτον, στην αποκάλυψη των λανθανουσών λειτουργιών των δραστηριοτήτων των θεσμών. 

(Α. Giddens, Κοινωνιολογία, Gutenberg, Αθήνα, 2002)

Πέμπτη 12 Νοεμβρίου 2020

Η απασχόληση των νέων μειώθηκε απότομα το δεύτερο τρίμηνο του 2020 (Eurostat - 11/11/2020)

 


"Από το πρώτο τρίμηνο του 2020, η ευρωπαϊκή αγορά εργασίας έπρεπε να αντιμετωπίσει την πανδημία COVID-19. Πολλά κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) εφάρμοσαν μέτρα όπως η βραχυπρόθεσμη εργασία ή η οικονομική στήριξη σε επιχειρήσεις προκειμένου να περιορίσουν τον αντίκτυπο της κρίσης στην υγεία και την απασχόληση. Το γεγονός αυτό θα συνέβαλε, έως ένα βαθμό, στον περιορισμό των μαζικών απολύσεων. Ωστόσο, άτομα που έπρεπε να είχαν εισέλθει στο εργατικό δυναμικό ή άτομα των οποίων η απασχόληση όφειλε να διατηρηθεί, μέσω της ανανέωσης της προσωρινής σύμβασής τους, ενδέχεται να επηρεάστηκαν άμεσα από την κάμψη των οικονομικών δραστηριοτήτων και το κλείσιμο επιχειρήσεων και δημόσιων φορέων.

Κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2020, απασχολούνταν 187,3 εκατομμύρια άτομα ή 72,0% του συνολικού πληθυσμού της ΕΕ ηλικίας 20-64 ετών σε σύγκριση με τα 190,1 εκατομμύρια ή 73,0% το πρώτο τρίμηνο του 2020 και 191,1 εκατομμύρια ή 73,1% το τέταρτο τρίμηνο του 2019. Η απασχόληση των ανδρών στην ΕΕ μειώθηκε κατά 2,1 εκατομμύρια από το τέταρτο τρίμηνο του 2019 στο δεύτερο τρίμηνο του 2020, μείωση 1,3 ποσοστιαίων μονάδων. Στο ποσοστό απασχόλησης υπήρξε μείωση από 79,0% σε 77,7%, ενώ η απασχόληση των γυναικών μειώθηκε κατά 1,7 εκατομμύρια, μείωση 1,0 ποσοστιαίας μονάδας στο ποσοστό απασχόλησης (από 67,3% σε 66,3%) στη διάρκεια αυτής της περιόδου."

ΠΗΓΗ: eurostat 11/11/2020

Employment of young people dropped sharply in Q2 2020