Για την εγγενή μεροληψία των πολιτικών δημοσκοπήσεων

Εξ ορισμού, κάθε δημοσκόπηση πραγματοποιείται με στόχο την καταγραφή της δύναμης των κομμάτων, κατά τη δεδομένη χρονική στιγμή διεξαγωγής της. Η πρωτογενής πρόθεση ψήφου* μιας δημοσκόπησης, όπως ακριβώς καταγράφεται στα δεδομένα της έρευνας, χωρίς οποιαδήποτε επεξεργασία των ερευνητών, αποτελεί πάντοτε μια σχετική προσέγγιση της πραγματικότητας και σχεδόν ποτέ ή πολύ σπάνια συμπίπτει αριθμητικά με το πραγματικό εκλογικό αποτέλεσμα.

Αυτό συμβαίνει επειδή οι δημοσκοπήσεις, ως ερευνητική μέθοδος, όπως είναι εμφανίζουν εγγενείς αδυναμίες και σημαντικές μεροληψίες. Τα πρωτογενή δεδομένα (raw data) μιας εμπειρικής ποσοτικής έρευνας πρόθεσης ψήφου δεν αποτυπώνουν σχεδόν ποτέ «από μόνα τους» την εκλογική πραγματικότητα. Επομένως, η ανάγκη για επιστημονική επεξεργασία των δεδομένων των δημοσκοπήσεων, από τους ερευνητές, καθίσταται αυτονόητα απαραίτητη. (Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να διευκρινισθεί ότι αναφερόμαστε αποκλειστικά στην επιστημονική επεξεργαοία των αποτελεσμάτων δημοσκοπήσεων και παρακάμπτουμε το ζήτημα της χειραγωγικής επέμβασης, που ιδίως στην Ελλάδα γίνεται κατά κόρον, με σκοπό την προπαγανδιστική χρήση των δημοσκοπήσεων). 

Η απόκλιση της πρόθεσης ψήφου από την πραγματική δύναμη των κομμάτων συμβαίνει ανεξάρτητα από το εάν πρόκειται για τυπικά «προεκλογική δημοσκόπηση (pre-election poll), δηλαδή εάν διεξάγεται μετά την επίσημη προκήρυξη των εκλογών, είτε και για «μη-προεκλογική», δηλαδή για δημοσκόπηση, η οποία έχει διεξαχθεί κατά τη διάρκεια του εκλογικού κύκλου. Στη δεύτερη περίπτωση, είναι προφανές ότι η απόκλιση ανάμεσα σιην πρόθεση ψήφου και στην πραγματική δύναμη των κομμάτων υφίσταται λογικά σε μεγαλύτερο βαθμό, καθότι οι μη-προεκλογικές δημοσκοπήσεις διεξάγονται σε χρονική απόσταση από το πραγματικό γεγονός των εκλογων.

Γενικότερα, στη θεωρία των δημοσκοπήσεων, η διάκριση προεκλογικών / μη-προεκλογικών ερευνών είναι ιδιαίτερα σημαντική. Κατά τη μη προεκλογική περίοδο, η ερώτηση της πρόθεσης ψήφου είναι καθαρά υποθετική, ενώ και η χρονική απόσταση της περιόδου διεξαγωγής κάθε έρευνας, από την ημέρα των εκλογων, είναι αρκετά μεγάλη, τουλάχιστον στο μεγαλύτερο μέρος του εκλογικού κύκλου. Ο χαρακτήρας των προεκλογικών δημοσκοπήσεων (δηλαδή εκείνων που πραγματοποιούνται μετά την επίσημη προκήρυξη των εκλογών) είναι διαφορετικός, καθως η ερώτηση της πρόθεσης ψήφου αναφέρεται τώρα σε ένα πραγματικό και επικείμενο γεγονός.

(Γ. Μαυρής & Γ. Συμεωνίδης, Δημοσκοπήσεις και πρόβλεψη των εκλογών στην Ελλάδα 2004-2015, Public Issue, Αθήνα, 2016 [*όλες οι υπογραμμίσεις στο πρωτότυπο])

Πρόγραμμα Παννελαδικών Εξετάσεων 2022 (ΓΕΛ)

 Θέματα Νεοελληνικής Ιστορίας

Θέματα Νεοελληνικής Ιστορίας - 4. Η εκμετάλλευση των ορυχείων

 

4. H εκμετάλλευση των ορυχείων from Vassiliki Yiannou

Προς τον Α Παγκόσμιο Πόλεμο

[...] Διότι, το 1914, πλέον κάθε αντιπαράθεση ανάμεσα στους δύο συνασπισμούς κρατών, που προϋπέθετε ότι η μια ή η άλλη πλευρά θα υποχωρούσε τους έφερνε στο χείλος του πολέμου. Πέρα από ένα ορισμένο σημείο, οι άκαμπτες κινητοποιήσεις στρατιωτικών δυνάμεων, χωρίς τις οποίες μια τέτοια αντιπαράθεση δε θα έμοιαζε "πειστική", δεν ήσαν αναστρέψιμες. Η "πολιτική της αποτροπής" δεν μπορούσε πλέον να αποτρέψει την καταστροφή, αλλά μόνο να οδηγήσει σε αυτήν. Το 1914 κάθε συμβάν, οσοδήποτε τυχαίο -ακόμη και η ενέργεια ενός αναποτελεσματικού τρομοκράτη φοιτητή σε μια ξεχασμένη γωνιά της ηπείρου-, μπορούσε να οδηγήσει σε μια τέτοια αντιπαράθεση, εάν οποιαδήποτε μεμονωμένη δύναμη από εκείνες που βρίσκονταν εγκλωβισμένες στο συστημα των δύο αντίπαλων μπλοκ αποφάσιζε να το πάρει στα σοβαρά. Έτσι οδηγηθήκαμε στον Πόλεμο και θα μπορούσαμε να οδηγήθουμε εκ νέου σε ανάλογες περιστάσεις.

(E. J. Hobsbawm, Η εποχή των αυτοκρατοριών 1875-1914, ΜΙΕΤ, Αθήνα, 2000)

Ερωτήσεις κλειστού τύπου - 17. Ο Α Παγκόσμιος Πόλεμος

 

Ερωτήσεις κλειστού τύπου - 17. Ο Α΄ Παγκόσμιος πόλεμος