Σάββατο 2 Νοεμβρίου 2019

O T. Parsons διαβάζει Βέμπερ...

T. Parsons, 1902-1979
Ο Parsons ήταν αυτός που μετάφρασε για
πρώτη φορά την Προτεσταντική Ηθική και 
το Πνεύμα του Καπιταλισμού του
Max Weber στα αγγλικά το 1930.
 
Η προσπάθεια του Βέμπερ να εξηγήσει τον καπιταλισμό από την άποψη μιας συγκεκριμένης ομάδας ηθικών αξιών φέρνει αμέσως στην επιφάνεια τη στάση του απέναντι στα προβλήματά της οικονομικής ερμηνείας της ιστορίας...

Το πρώτο χαρακτηριστικό του πνεύματος του καπιταλισμού το βρίσκει στην απόλυτη απουσία κάθε σχέσης με τον ηδονισμό ή με τον ωφελιμισμό. Πράγματι, από οποιαδήποτε ηδονιστική σκοπιά ο καπιταλισμός είναι τελείως ανορθολογικός. Το κεντρικό σημείο είναι η ηθική υποχρέωση να κερδίζεις όλο και περισσότερα χρήματα, αποφεύγοντας ταυτόχρονα κάθε αυθόρμητη απόλαυση της ζωής ως κατηγορηματικά κακή. Αυτό εμπεριέχει μια άκρως εξορθολογισμένη υποταγή του συνόλου της ζωής του ατόμου στα συμφέροντα της οικονομικής δραστηριότητας, η οποία θεωρείται ως αυτοσκοπός. Έτσι η σπατάλη χρόνου είναι το ίδιο πράγμα με τη σπατάλη χρήματος, είναι δηλαδή μια αμαρτία απέναντι στην πειθαρχία και στον αυτοέλεγχο του καπιταλιστικού τρόπου ζωής. Δεν είναι ωστόσο η απόκτηση από μόνη της που βρίσκεται στη ρίζα του πράγματος, αλλά η απόκτηση είναι με τη σειρά της η ιδιαίτερη έκφραση ενός άλλου ιδανικού, αυτού της αρετής και της ικανότητας στην προσωπική "κλήση" ή επάγγελμα. Είναι η ιδέα του καθήκοντος απέναντι στο επάγγελμα η οποία είναι ο πραγματικός πυρήνας της καπιταλιστικής ηθικής.

(Από το άρθρο του T. Parsons, "Ο "Καπιταλισμός" στην πρόσφατη γερμανική θεωρία: Ζόμπαρτ και Βέμπερ" στον τόμο Καπιταλισμός και Αξίες, Νήσος, Αθήνα, 2008)