Σάββατο 29 Φεβρουαρίου 2020

O Z. Φρόυντ για το στοματικό στάδιο ανάπτυξης του παιδιού


Ο Ζ. Φρόυντ (S. Freud, 1856-1939) με τη θεωρία την οποία ανέπτυξε (ψυχαναλυτική μέθοδος) άσκησε σημαντική επίδραση στην εξέλιξη της ψυχολογίας, αλλά και στην ανάπτυξη των άλλων κοινωνικών επιστημών, των τεχνών και της φιλοσοφίας. Ο Φρόυντ, που ως ψυχίατρος είναι γνωστός κυρίως για την ανάπτυξη της θεωρίας της προσωπικότητας, διατύπωσε μια θεωρία που έχει δύο διαστάσεις. Η πρώτη διάσταση αφορά τα ψυχοσεξουαλικά στάδια ανάπτυξης του ατόμου (στοματικό, πρωκτικό, φαλλικό, λανθάνουσας σεξουαλικότητας και γενετήσιας σεξουαλικότητας). Το καθένα από αυτά τα στάδια αντιστοιχεί με μια διαφορετική σωματική ζώνη ικανοποίησης και με διαφορετικές χρονικές περιόδους της ανάπτυξης. Σύμφωνα με τον Φρόυντ, η φυσιολογική ανάπτυξη του ατόμου προϋποθέτει την καταστολή των σεξουαλικών και επιθετικών ορμών του και την ταύτισή του με τα κοινωνικώς αποδεκτά πρότυπα του πατέρα ή της μητέρας, καθώς και την ανάπτυξη της κοινωνικής του συνείδησης. (Κοινωνιολογία Γ Λυκείου σελ. 55)

Το πιπίλισμα (απολαυστικό μύζημα και γλείψιμο), το οποίο εμφανίζεται ήδη στα θηλάζοντα βρέφη και μπορεί να συνεχισθεί ως τα ώριμα χρόνια και να παραμείνει ισόβια συνήθεια, συνίσταται σε μια ρυθμικά επαναλαμβανόμενη ροφητική επαφή με το στόμα (τα χείλη), ενώ αποκλείεται ο σκοπός της λήψης τροφής. Ένα μέρος των ίδιων των χειλιών, η γλώσσα, ένα οποιοδήποτε άλλο προσιτό μέρος του δέρματος –ακόμη και το μεγάλο δάκτυλο του ποδιού– γίνονται αντικείμενο στο οποίο διενεργείται η ρόφηση. Μια ταυτόχρονα ενεργοποιούμενη δρακτική ορμή εκδηλώνεται λόγου χάρη με συνοδευτικά ρυθμικά τραβήγματα στον λοβό του αυτιού και για τον ίδιο σκοπό μπορεί να καταλάβει ένα μέρος του άλλου ατόμου (συνήθως το αυτί του). […]

Δεν πιπιλίζουν όλα τα παιδιά. Πρέπει να υποθέσουμε ότι το κάνουν εκείνα που η ερωτογενής σημασία της χειλικής τους ζώνης είναι για λόγους κράσης ενισχυμένη. Αν αυτή διατηρηθεί, με την ενηλικίωση θα γίνουν λιχουδιάριδες του φιλιού, θα ρέπουν προς διεστραμμένα φιλιά, ή σαν άντρες θα έχουν ένα ισχυρό κίνητρο προς το ποτό ή το κάπνισμα. Αν όμως προστεθεί η απώθηση, τότε θα αισθάνονται αηδία για το φαγητό και θα κάνουν υστερικό εμετό. Εξαιτίας των κοινών σημείων της χειλικής ζώνης με τη διατροφή, η απώθηση θα εξαπλωθεί στην ορμή της τροφής. Πολλές από τις ασθενείς μου με διαταραγμένη σχέση προς το φαγητό, υστερικό αίσθημα πνιγμονής, κόμπο στο λαιμό και εμετό, στα παιδικά τους χρόνια πιπίλιζαν επίμονα. 

(Sigmund Freud, Τρεις μελέτες για τη θεωρία της σεξουαλικότητας, Επίκουρος, Αθήνα, 1991)