 |
| Friedrich Engels, 1820 - 1895 |
Ο σκλάβος πουλιέται μια φορά για πάντα. Ο εργάτης πρέπει να πουλιέται κάθε μέρα κι ακόμα κάθε ώρα. Ο απομονωμένος σκλάβος είναι ιδιοκτησία του αφέντη του κι έχει -εξαιτίας του ίδιου του συμφέροντος του αφεντικού του- μια εξασφαλισμένη ύπαρξη, οσοδήποτε άθλια κι αν είναι αυτή η τελευταία. Ο απομονωμένος προλετάριος είναι ιδιοκτησία, μπορούμε να πούμε, ολόκληρης της αστικής τάξης. Την εργασία του την αγοράζουν μονάχα όταν την χρειάζονται. Συνεπώς δεν έχει εξασφαλισμένη ύπαρξη. [...] Ο προλετάριος βρίσκεται βυθισμένος στον ανταγωνισμό και υφίσταται όλες του τις διακυμάνσεις. Ο δούλος θεωρείται πράγμα κι όχι μέλος της κοινωνίας των πολιτών. Ο προλετάριος είναι αναγνωρισμένος σαν πρόσωπο, σαν μέλος της κοινωνίας των πολιτών.
(Friedrich Engels, Άπαντα, τομ. 9ος, Μπάυρον, Αθήνα, 1975)
