[Ο] Ουέκφηλντ ανακάλυψε στις αποικίες πως η κατοχή χρήματος, μέσων συντήρησης, μηχανών και άλλων μέσων παραγωγής δεν αρκεί για να κάνει έναν άνθρωπο κεφαλαιοκράτη, όταν λείπει το συμπλήρωμα, ο μισθωτός εργάτης, ο άλλος άνθρωπος, πού είναι αναγκασμένος να πουλάει θεληματικά τον εαυτό του. Ανακάλυψε πως το κεφάλαιο δεν είναι πράγμα, αλλά κοινωνική σχέση ανάμεσα σε πρόσωπα, που πραγματοποιείται με τη μεσολάβηση πραγμάτων. Μάς λέει με παράπονο πως ο κύριος Πηλ πήρε μέσα συντήρησης και μέσα παραγωγής αξίας 50.000 λιρ. στ. από την Αγγλία και τα μετάφερε στο Σβαν-Ρίβερ [Swan-River] της Νέας Ολλανδίας [Δυτική Αυστραλία]. Ο κύριος Πήλ ήταν τόσο προβλεπτικός, πού πήρε μαζί του και 3.000 άτομα τής εργαζόμενης τάξης, άνδρες, γυναίκες και παιδιά. Όταν έφτασε όμως στον τόπο του προορισμού του, «ο κύριος Πήλ έμεινε χωρίς υπηρέτη να του στρώνει το κρεβάτι ή να του κουβαλάει νερό από το ποτάμι». Τον καημένο τον κύριο Πηλ που όλα τα πρόβλεψε, εκτός από την εξαγωγή των αγγλικών σχέσεων παραγωγής στο Σβαν-Ρίβερ! […] Ξέρουμε πως όταν τα μέσα παραγωγής και τα μέσα συντήρησης είναι ιδιοκτησία του άμεσου παραγωγού, δεν είναι κεφάλαιο. Γίνονται κεφάλαιο μονάχα κάτω από όρους που χρησιμεύουν ταυτόχρονα σαν μέσα εκμετάλλευσης και εξουσίασης του εργάτη.
(Καρλ Μαρξ, Το Κεφάλαιο (τομ. 1) , Σύγχρονη εποχή, Αθήνα, 1996, σσ. 790-791)
