Ο Ντυρκέμ ήταν ο πρώτος κοινωνιολόγος που εισήγαγε τη στατιστική στις μελέτες του και συγκεκριμένα στο έργο του Η αυτοκτονία. Έδειξε ότι ορισμένες πλευρές της ανθρώπινης συμπεριφοράς -ακόμα και αυτές που τις χαρακτηρίζουμε προσωπικές- μπορεί να ερμηνευτούν κοινωνικά. [...] Αυτό που ήθελε να μελετήσει ο Ντυρκέμ ήταν το κατά πόσον τα ποσοστά και οι αιτίες αυτοκτονιών συνδέονταν με το βαθμό κοινωνικής ενσωμάτωσης των αυτοχείρων, αποκλείοντας κατ’ αυτό τον τρόπο τους κλιματικούς και τους ψυχολογικούς παράγοντες. [...]
[Η] ανομική αυτοκτονία, που εμφανίζεται σε περιόδους κατά τις οποίες παρατηρείται κοινωνική αποδιοργάνωση. Για παράδειγμα, οι ανομικές αυτοκτονίες αυξάνονται σε περιόδους οικονομικής κρίσης, αλλά και σε περιόδους ευημερίας, γιατί οι άνθρωποι χάνουν τους κοινωνικούς δεσμούς τους. (Κοινωνιολογία Γ Λυκείου, σελ. 19 σχολικού βιβλίου)
***
Ο Ντυρκέμ συνδέει τον τύπο αυτό αυτοκτονίας με τα παράγωγα του βιομηχανικού καπιταλιστικού κόσμου και την ταυτόχρονη απώλεια ηθικών αξιών, κανόνων και κοινωνικών δεσμών μέσα από φαινόμενα οικονομικών χρεωκοπιών και κοινωνικών συγκρούσεων. Όπως παρατηρεί:
Πράγματι, στις περιπτώσεις οικονομικών καταστροφών, πραγματοποιείται μια υποβάθμιση που ρίχνει απότομα ορισμένα άτομα σε μια κατάσταση υποδεέστερη από αυτήν που βρίσκονταν πρωτύτερα. Τα άτομα, λοιπόν, πρέπει να μειώσουν τις απαιτήσεις τους, να περιορίσουν τις ανάγκες τους και να μάθουν να συγκρατούνται περισσότερο. Όλοι οι καρποί της κοινωνικής τους δράσης χάνονται. Όσον αφορά, δε, την ηθική τους εκπαίδευση, αυτή πρέπει να επαναπροσδιοριστεί. [...] Ως αποτέλεσμα, δεν προσαρμόζονται στην κατάστασή τους και η ίδια η προοπτική που ανοίγεται μπροστά τους δείχνει αφόρητη.
Ταυτόχρονα, όμως, η ανομική αυτοκτονία εμφανίζεται και σε περιόδους ευημερίας και συγκέντρωσης πλούτου:
Με την αυξανόμενη ευημερία οι επιθυμίες αυξάνουν. Την ίδια στιγμή που οι παραδοσιακοί κανόνες έχουν χάσει την αυθεντία τους, οι νέες διευρυμένες επιθυμίες τους παρωθούν [εν. τα άτομα] και τους κάνουν πιο απαιτητικούς και ανυπόμονους απέναντι σε κάθε έλεγχο. Η κατάσταση απορύθμισης ή ανομίας εντείνεται κατ' αυτόν τον τρόπο περισσότερο εξαιτίας παθών που πειθαρχούνται λιγότερο τη στιγμή ακριβώς που χρειάζεται να πειθαρχηθούν περισσότερο.
(Emile Durkheim, Le Suicide, PUF, "col. Quadridge", Παρίσι, 1985, σ. 280 & 281 αντίστοιχα [* Μετάφραση: Δ. Λ.])
