Κύριο χαρακτηριστικό των επιχειρήσεων στις σύγχρονες καπιταλιστικές οικονομίες είναι ο μεταξύ τους ανταγωνισμός για την αύξηση του μεριδίου τους στην αγορά. Την ίδια στιγμή όμως, οι επιχειρήσεις συμμετέχουν από κοινού σε διάφορες δραστηριότητες, που άλλοτε παίρνουν τη μορφή συνεργασιών (π.χ. κοινοπραξίες) και άλλοτε ανταλλαγής πληροφοριών και δεδομένων. Αυτές οι συνεργατικές δραστηριότητες δημιουργούν σχέσεις, δίκτυα σύνδεσης (networks) μεταξύ τους -η ανάλυση των οποίων μπορεί να αποκαλύψει σημαντικές πλευρές της δομής, αλλά και της δυναμικής ενός οικονομικού κλάδου ή συνολικά της οικονομίας μιας χώρας.
Στην οικονομική κοινωνιολογία, η θεωρία Ανάλυσης Κοινωνικών Δικτύων (Social Network Analysis) παρέχει ένα πρακτικό πλαίσιο για τη μελέτη αυτών των διασυνδέσεων και την κατανόηση των επιπτώσεών τους στην οικονομική ζωή των σύγχρονων κοινωνιών [*].
Ας δούμε, πολύ σύντομα, ένα υποθετικό παράδειγμα ανάλυσης δικτύων πάνω στη μελέτη των σχέσεων μεταξύ εταιρειών από τον κλάδο υψηλής τεχνολογίας. Αναλύοντας τη δομή (structure) ενός δικτύου εταιρειών όπως π.χ. αυτόν μεταξύ της Microsoft, της Apple, της Samsung, της Kodak, της Qualcomm, της Google, της Oracle, της Motorola και της Foxconn μπορεί να αποκαλυφθεί αφενός η θέση και η σχετική ισχύς κάθε επιχείρησης στον κλάδο (εδώ, κατασκευής κινητών τηλεφώνων), αφετέρου η συνολική δυναμική του κλάδου.
Στις κοινωνικές επιστήμες, η χρήση της ανάλυσης δικτύων προσφέρει εργαλεία για την αποτελεσματική χαρτογράφηση των σχέσεων μεταξύ των επιχειρήσεων αποκαλύπτοντας την ίδια στιγμή διαφορετικές υποομάδες ή συν-ομαδώσεις εντός του δικτύου (γεγονός που αποτελεί αναμφίβολα από τις πιο ενδιαφέρουσες όψεις της). Για παράδειγμα, η τεχνική αυτή μπορεί να βοηθήσει στον εντοπισμό των επιχειρήσεων εκείνων που είναι καλύτερα συνδεδεμένες συγκριτικά με άλλες, επιχειρήσεων που βρίσκονται στο κέντρο του δικτύου (στο υποθετικό αυτό παράδειγμα οι Samsung και Apple) και εκείνων που τοποθετούνται στην περιφέρεια. Τέτοιου είδους αναλύσεις είναι χρήσιμες στην κατανόηση (και πρόβλεψη) του τρόπου με τον οποίο μια μεταβολή στη δομή αυτού του δικτύου μπορεί να επηρεάσει τη συμπεριφορά μιας μεμονωμένης επιχείρησης ή, ακόμα, και του συνόλου των σχέσεων μεταξύ τους.
Στην οικονομική κοινωνιολογία, η θεωρία Ανάλυσης Κοινωνικών Δικτύων (Social Network Analysis) παρέχει ένα πρακτικό πλαίσιο για τη μελέτη αυτών των διασυνδέσεων και την κατανόηση των επιπτώσεών τους στην οικονομική ζωή των σύγχρονων κοινωνιών [*].
Ας δούμε, πολύ σύντομα, ένα υποθετικό παράδειγμα ανάλυσης δικτύων πάνω στη μελέτη των σχέσεων μεταξύ εταιρειών από τον κλάδο υψηλής τεχνολογίας. Αναλύοντας τη δομή (structure) ενός δικτύου εταιρειών όπως π.χ. αυτόν μεταξύ της Microsoft, της Apple, της Samsung, της Kodak, της Qualcomm, της Google, της Oracle, της Motorola και της Foxconn μπορεί να αποκαλυφθεί αφενός η θέση και η σχετική ισχύς κάθε επιχείρησης στον κλάδο (εδώ, κατασκευής κινητών τηλεφώνων), αφετέρου η συνολική δυναμική του κλάδου.
Στις κοινωνικές επιστήμες, η χρήση της ανάλυσης δικτύων προσφέρει εργαλεία για την αποτελεσματική χαρτογράφηση των σχέσεων μεταξύ των επιχειρήσεων αποκαλύπτοντας την ίδια στιγμή διαφορετικές υποομάδες ή συν-ομαδώσεις εντός του δικτύου (γεγονός που αποτελεί αναμφίβολα από τις πιο ενδιαφέρουσες όψεις της). Για παράδειγμα, η τεχνική αυτή μπορεί να βοηθήσει στον εντοπισμό των επιχειρήσεων εκείνων που είναι καλύτερα συνδεδεμένες συγκριτικά με άλλες, επιχειρήσεων που βρίσκονται στο κέντρο του δικτύου (στο υποθετικό αυτό παράδειγμα οι Samsung και Apple) και εκείνων που τοποθετούνται στην περιφέρεια. Τέτοιου είδους αναλύσεις είναι χρήσιμες στην κατανόηση (και πρόβλεψη) του τρόπου με τον οποίο μια μεταβολή στη δομή αυτού του δικτύου μπορεί να επηρεάσει τη συμπεριφορά μιας μεμονωμένης επιχείρησης ή, ακόμα, και του συνόλου των σχέσεων μεταξύ τους.
Σημείωση:
[*] Οι θεωρητικές απαρχές της Ανάλυσης Κοινωνικών Δικτύων (ΑΚΔ) εντοπίζονται στο έργο των κλασικών της κοινωνιολογίας Georg Simmel και Émile Durkheim, οι οποίοι ανέδειξαν τη σημασία της ανάλυσης των σχέσεων εκείνων που συνέχουν τους κοινωνικούς φορείς. Για πιο σύγχρονες εφαρμογές βλ. ενδεικτικά: Tsvetovat M. & Kouznetsov A. (2011), Social Network Analysis for Startups: Finding connections on the social web. O'Reilly Media, Cross R., Parker A., Sasson L. (2003), Networks in the Knowledge Economy, Oxford University Press. Kilduff M. & Tsai W. (2003), Social Networks and Organizations, Sage Publications.
