Το κεφάλαιο βάζει τώρα τον άνθρωπο να εργάζεται όχι πια με το χειροτεχνικό εργαλείο, αλλά με μία μηχανή που κινεί μόνη τα εργαλεία της. Αν λοιπόν είναι ξεκάθαρο με την πρώτη ματιά, ότι η μεγάλη βιομηχανία, ενσωματώνοντας τις τεράστιες φυσικές δυνάμεις και τις φυσικές επιστήμες στην παραγωγική διαδικασία, πρέπει να ανεβάζει εξαιρετικά την παραγωγικότητα της εργασίας, δεν είναι καθόλου εξίσου ξεκάθαρο, ότι αυτή η ανεβασμένη παραγωγική δύναμη πρέπει επίσης να εξαγοράζεται από την άλλη πλευρά με αυξημένη δαπάνη εργασίας. Όπως και κάθε άλλο συστατικό του σταθερού κεφαλαίου, το ίδιο και η μηχανή δε δημιουργεί αξία, δίνει όμως τη δική της αξία στο προϊόν που χρησιμεύει για την παραγωγή του. Εφόσον έχει αξία και επομένως εφόσον μεταδίδει αξία στο προϊόν, η μηχανή αποτελεί συστατικό της αξίας του. Αντί να το φτηνάνει, το ακριβύνει ανάλογα με τη δική της αξία. Και είναι χειροπιαστό ότι η μηχανή και το αναπτυγμένο σύστημα μηχανών [systematisch entwickelte Maschinerie], το μέσο εργασίας που χαρακτηρίζει τη μεγάλη βιομηχανία, αυξάνει δυσανάλογα σε αξία, αν συγκριθεί με τα μέσα εργασίας της χειροτεχνικής και μανουφακτουρικής παραγωγής. [...]
(Καρλ Μαρξ, Το Κεφάλαιο, τομ. 1, Σύγχρονη εποχή, Αθήνα, 1996)
