Κοινωνιολογική Φαντασία

Παρασκευή 10 Απριλίου 2020

Α. Ποιοι παράγοντες καθορίζουν τις ανισότητες, τη φτώχεια και την ανεργία; Β. Ποια είναι η σχέση της φτώχειας με την υγεία σύμφωνα με τους κοινωνικούς επιστήμονες; Γ. Με ποια μέτρα επιτυγχάνεται η ανακατανομή του πλούτου σε μια κοινωνία;

(Οι δημόσιες δαπάνες υγείας ανά κάτοικο σε δολάρια - 2018)

data.oecd.org

Α. Ποιοι παράγοντες καθορίζουν τις ανισότητες, τη φτώχεια και την ανεργία;

Β. Ποια είναι η σχέση της φτώχειας με την υγεία σύμφωνα με τους κοινωνικούς επιστήμονες;

Γ. Με ποια μέτρα επιτυγχάνεται η ανακατανομή του πλούτου σε μια κοινωνία;

Απάντηση

Α. Οι ανισότητες, η φτώχεια και η ανεργία είναι σύνθετα διεθνή φαινόμενα. Καθορίζονται από οικονομικούς παράγοντες (όπως η άνιση κατανομή του πλούτου), από πολιτικούς (όπως η ανισότητα στη φορολογία), από κοινωνικούς (όπως ο ρατσισμός, η προκατάληψη, η έλλειψη αλληλεγγύης, οι διακρίσεις, ο κοινωνικός αποκλεισμός) κ.ά. (Σελ. 118 σχολικού βιβλίου)

Β. Πολλοί κοινωνιολόγοι συσχετίζουν την οικονομική ανέχεια με την υγεία και τη δυνατότητα (ή την αδυναμία) πρόσβασης των ατόμων σε υπηρεσίες περίθαλψης. Μια σχετική μελέτη, η οποία τεκμηρίωσε στατιστικά τη σχέση οικονομικής ανέχειας και υγείας, έγινε από ομάδα Ελλήνων κοινωνικών επιστημόνων. Κατασκεύασαν ένα δείκτη έκβασης νοσηλείας (ίασης ή θανάτου) και τον συνέκριναν με την οικονομική κατάσταση των νοσηλευομένων. Με δεδομένη τη θνητότητα ενός νοσήματος, ο αριθμός των ιαθέντων μη άπορων ασθενών ήταν μεγαλύτερος από τον αριθμό των απόρων. Αντίστροφα, τα ποσοστά των ασθενών που πέθαναν κατά τη διάρκεια της νοσηλείας ήταν υψηλότερα στους απόρους σε σύγκριση με τους μη απόρους. Οι κοινωνικές ανισότητες οδηγούν στατιστικά και σε ανισότητες στην περίθαλψη και την υγεία. Υπογραμμίζεται η λέξη στατιστικά, διότι οι συνέπειες της φτώχειας (όπως και του πλούτου), είτε αφορούν την υγεία είτε άλλα ατομικά δικαιώματα, δεν είναι απόλυτες, δεδομένου ότι η υγεία των ανθρώπων επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένου και του παράγοντα της κληρονομικότητας. (Σελ. 125 σχολικού βιβλίου)


(Αριθμός νοσοκόμων ανά χίλιους κατοίκους και ανά χώρα - 2018)

data.oecd.org

Γ. Η ανακατανομή του πλούτου σε μια κοινωνία επιτυγχάνεται με διάφορα μέτρα όπως:

• την πολιτική μισθών (συλλογικές συμβάσεις εργασίας, οικογενειακά επιδόματα κ.ά.),

• τη φορολογική πολιτική με στόχο τη μείωση της επιβάρυνσης στους οικονομικά ασθενέστερους (π.χ. μείωση φόρων για τις πολυμελείς οικογένειες, μείωση αναλογίας έμμεσων-άμεσων φόρων),

• την κοινωνική ασφάλιση (ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, συνταξιοδότηση, επιδόματα σε άτομα με ειδικές ανάγκες κ.ά.),

• την πρόσβαση σε κοινωνικές υπηρεσίες (π.χ. συμβουλευτική),

• την πρόσβαση σε αγαθά πολιτισμού (π.χ. κοινωνικός τουρισμός, ελεύθερη είσοδος σε μουσεία, εκδηλώσεις κ.ά.). (Σελ. 128 σχολικού βιβλίου)

Πέμπτη 9 Απριλίου 2020

Κοινωνιολογία Γ Λυκείου - Ύλη πανελληνίων 2020

Κοινωνιολογία Γ Λυκείου - Ύλη πανελληνίων 2020 from dimlazlaz

Κοινωνιολογία Γ Λυκείου - Ύλη πανελληνίων 2020

Τετάρτη 8 Απριλίου 2020

Ο Καρλ Μαρξ για τη (μη) παραγωγική εργασία

Μία τραγουδίστρια, που τραγουδάει σαν το πουλί, είναι ένας μη παραγωγικός εργάτης. Όταν πουλάει το τραγούδι της για χρήμα, γίνεται ως προς αυτό μισθωτός εργάτης ή πωλητής εμπορεύματος. Αλλά η ίδια τραγουδίστρια, προσλαμβανόμενη από έναν entrepreneur (επιχειρηματία), που τη βάζει να τραγουδά για να κάνει χρήματα, είναι ένας παραγωγικός εργάτης, γιατί παράγει απευθείας κεφάλαιο. Ένας δάσκαλος, που διδάσκει άλλους, δεν είναι παραγωγικός εργάτης. Αλλά ένας δάσκαλος, που έχει προσληφθεί σαν μισθωτός εργάτης σε ένα ινστιτούτο μαζί με άλλους, για ν’ αξιοποιήσει μέσα από την εργασία του το χρήμα του επιχειρηματία του knowledge mongering institution (ιδρύματος, που νομισματοποιεί τη γνώση) είναι ένας παραγωγικός εργάτης.

(Κ. Μαρξ, Αποτελέσματα της άμεσης διαδικασίας παραγωγής, Α/Συνέχεια, Αθήνα, 1983)

Αν έχουμε το δικαίωμα να διαλέξουμε ένα παράδειγμα έξω από τη σφαίρα της υλικής παραγωγής, τότε ένας δάσκαλος είναι παραγωγικός εργάτης όταν όχι μόνο επεξεργάζεται παιδικά κεφάλια, μα τσακίζεται κι ο ίδιος στη δουλειά για να πλουτίζει ο επιχειρηματίας. Το ότι ο τελευταίος έχει τοποθετήσει τα κεφάλαιά του σε ένα εργοστάσιο εκπαίδευσης αντί σε ένα εργοστάσιο λουκάνικων δεν αλλάζει τίποτα στη σχέση. Η έννοια λοιπόν του παραγωγικού εργάτη καθόλου δεν περικλείει μονάχα μια σχέση ανάμεσα στη δράση και στο ωφέλιμο αποτέλεσμα, ανάμεσα στον εργάτη και στο προϊόν εργασίας, αλλά περικλείει και μια σχέση παραγωγής ειδικά κοινωνική που έχει γεννηθεί ιστορικά και βάζει στον εργάτη τη σφραγίδα του άμεσου μέσου αξιοποίησης του κεφαλαίου. Έτσι δεν είναι ευτύχημα, αλλά ατύχημα να είναι κανείς παραγωγικός εργάτης.

(Καρλ Μαρξ, Το Κεφάλαιο, τομ. 1ος, Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα, 1996)

Karl Marx (1818-1883)

Η παραγωγή δεν μπορεί να χωριστεί από την πράξη του παράγειν, όπως γίνεται σε όλους τους εκτελεστές καλλιτέχνες, ρήτορες, ηθοποιούς, δασκάλους, γιατρούς, παππάδες κτλ. Και εδώ μόνο σε μικρή έκταση συντελείται ο κεφαλαιοκρατικός τρόπος παραγωγής και λόγω της φύσης του πράγματος μπορεί να συντελείται μόνο σε μερικές σφαίρες. Λόγουχάρη στα εκπαιδευτικά ιδρύματα οι δάσκαλοι μπορούν να είναι μόνο μισθωτοί εργάτες για τον επιχειρηματία του εκπαιδευτικού ιδρύματος. Τέτοια εκπαιδευτικά εργοστάσια υπάρχουν πολυάριθμα στην Αγγλία. Παρόλο που οι δάσκαλοι δεν είναι παραγωγικοί εργάτες σε σχέση με τους μαθητές, είναι σε σχέση με τον επιχειρηματία τους. Ο επιχειρηματίας ανταλλάσσει το κεφάλαιό του με την εργατική τους δύναμη και με αυτήν τη διαδικασία πλουτίζει.

(Καρλ Μαρξ, Θεωρίες για την υπεραξία, τομ. 1ος, Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα, 1984)

Κυριακή 5 Απριλίου 2020

Συνδυαστικές ερωτήσεις ανάπτυξης

Συνδυαστικές Ερωτήσεις

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της βιομηχανικής επανάστασης και πως συνδέεται η βιομηχανική επανάσταση με την γέννηση της κοινωνιολογίας;

Πως ερμηνεύουν οι θεωρητικοί της κοινωνιολογίας (Κοντ, Μαρξ, Ντυρκέμ, Βέμπερ) τη μετάβαση από την αγροτική προβιομηχανική στην βιομηχανική καπιταλιστική κοινωνία;

Με ποιο τρόπο προσεγγίζουν τα κοινωνικά φαινόμενα ο Α. Κοντ και ο Ε. Ντυρκέμ;

Σύμφωνα με την μαρξιστική θεωρία πως εμφανίζεται η σύγκρουση (πάλη των τάξεων) στο πλαίσιο του καπιταλιστικού συστήματος;

Τι περιλαμβάνει (από τι συνίσταται) ένας κοινωνικός θεσμός και ποια η προσέγγιση της θεωρίας της σχολής της Κοινωνικής Κατασκευής για τους κοινωνικούς θεσμούς;

Να αναπτύξετε τις διαφορές που παρατηρούνται ανάμεσα στην θεωρία του Ντυρκέμ και του Βέμπερ, όσον αφορά τις σύγχρονες κοινωνίες.

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της βιομηχανικής κοινωνίας και ποιες διαφορές παρατηρούνται μεταξύ βιομηχανικής και μεταβιομηχανικής κοινωνίας;

α) Ποιοι είναι οι σημαντικότεροι εκπρόσωποι της σχολής του λειτουργισμού;
β) Τι υποστηρίζουν οι λειτουργιστές για την κοινωνία;
γ) Ποια είναι η προσέγγιση τους για την κοινωνικοποίηση;

α) Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της κοινωνικοποίησης;
β) Σε ποιες περιπτώσεις παρατηρείται η διαδικασία της επανακοινωνικοποίησης;

α) Να αναπτύξετε την έννοια της ανομίας σύμφωνα με τον Ντυρκέμ και τον Μέρτον.
β) Να εντοπίσετε τις διαφορές μεταξύ των δύο προσεγγίσεων.

Ποια μορφή κοινωνικού ελέγχου συνδέεται με την διαδικασία της εσωτερίκευσης ως μηχανισμού κοινωνικοποίησης;

α) Πως λειτουργεί το σχολείο ως δευτερογενής φορέας κοινωνικοποίησης;
β) Ποιες λειτουργίες εκπληρώνει ο εκπαιδευτικός μηχανισμός σύμφωνα με τον Μοντιμπέρ;

Σύμφωνα με την προσέγγιση της σχολής της κοινωνικής (συμβολικής) αλληλεπίδρασης πως ερμηνεύεται: α) Η κοινωνική ανάπτυξη του παιδιού β) Η αποκλίνουσα συμπεριφορά.

Να αναλύσετε την προσέγγιση του Μαρξ και του Ντυρκέμ σε ότι αφορά τον καταμερισμό της εργασίας.

α) Να αναπτύξετε την έννοια της πολιτικής κοινωνικοποίησης αναφέροντας και παραδείγματα.
β) Τι εννοούμε με τον όρο πολιτική αλλοτρίωση και ποια είναι τα αίτια που την προκαλούν;

Αναδημοσίευση: stpefkidis.blogspot.com