Σάββατο 5 Οκτωβρίου 2024

Αναδιαρθρώνοντας την Καινοτομία: οι μετασχηματισμοί της παγκόσμιας αλυσίδας της αξίας και οι επιπτώσεις της στην Εργασία

 

Να μια εργασία που εκπλήσσει. Ο χώρος της σύγχρονης παραγωγικής διαδικασίας, ειδικά στους κλάδους υψηλής τεχνολογίας στην Ελλάδα, παραμένει αδιόρατος στους περισσότερους, απομακρυσμένος από την (κοινωνιολογική) ανάλυση. Η παρακάτω διατριβή επιχειρεί να ρίξει φως σε αυτό ακριβώς το μαύρο κουτί: στις σύγχρονες αλυσίδες παραγωγής της ανάπτυξης λογισμικού, μέσα από μια εμπειρική μελέτη ενός τοπικού κέντρου Έρευνας και Ανάπτυξης (Ε&Α). Συνδέοντας το τοπικό με το παγκόσμιο, το ειδικό με το γενικό. Αναλύοντας την αλυσίδα της αξίας.

Η εν λόγω κοινωνιολογική έρευνα πεδίου διερευνά τον αντίκτυπο των παγκόσμιων αναδιάρθρωσων των πολυεθνικών εταιριών στους εργαζόμενους/ες υψηλής ειδίκευσης και ειδικότερα των μηχανικών λογισμικού (software engineers). Οι αναδιαρθρώσεις αυτές, που περιλαμβάνουν συχνά συγχωνεύσεις μεταξύ εταιριών και εσωτερικές αναδιοργανώσεις, οδηγούν σε απολύσεις μέσα από περικοπές θέσεων εργασίας, εντεινόμενο φόρτο εργασίας, ενώ μεταβάλουν τις επαγγελματικές βιογραφίες και τις επαγγελματικές ταυτότητες των εργαζόμενων. Πολυεθνικές όπως η Siemens Networks, η Alcatel-Lucent ή η Digital περικόπτουν θέσεις εργασίας με σκοπό να ελαχιστοποιήσουν το λειτουργικό τους κόστος την ίδια στιγμή που κατακτούν νέα μερίδια στην αγορά. Η έρευνα -που εξετάζει τις επαγγελματικές βιογραφίες των μηχανικών λογισμικού, πολλοί από τους οποίους αντιλαμβάνονται την αναδιάρθρωση ως μια ατέρμονη διαδικασία- υπογραμμίζει τις μακροχρόνιες επιπτώσεις των μεταβολών αυτών σε εργαζόμενες/ους μέσα από την παγίωση του αισθήματος φόβου και ανασφάλειας που προκαλούν.

Δ.Λ.

 

Παρασκευή 4 Οκτωβρίου 2024

Απόψεις για τη μετανάστευση (Ελλάδα, 2002/2020)

Το European Social Survey (ESS) αποτελεί ερευνητικό διακρατικό εγχείρημα μέτρησης των πεποιθήσεων, των κοινωνικών στάσεων και των συμπεριφορών των ευρωπαίων πολιτών. Απώτερος σκοπός του είναι να παρέχει μια λεπτομερή εικόνα του κοινωνικού, πολιτικού και πολιτιστικού τοπίου των ευρωπαϊκών χωρών. Από το 2001 και κάθε δυο χρόνια πραγματοποιούνται ερωτηματολόγια και συνεντεύξεις πρόσωπο με πρόσωπο σε επιλεγμένα δείγματα, τα οποία καταγράφουν την οικονομική κατάσταση, τις συνθήκες διαβίωσης, αλλά και τις απόψεις των πολιτών σε μια σειρά θεμάτων ανάμεσα στις ευρωπαϊκές χώρες (για λεπτομέρειες εδώ). 

Για τη διασφάλιση συγκρισιμότητας των αποτελεσμάτων μεταξύ των διαφορετικών ευρωπαϊκών χωρών, οι έρευνες που διεξάγονται από το ESS ακολουθούν τυποποιημένη μεθοδολογία. Το γεγονός αυτό βοηθά στη διενέργεια συγκρίσεων με σκοπό την καταγραφή της δυναμικής των κοινωνικών στάσεων και συμπεριφορών μέσα στο χρόνο. Παρότι οι θεματικές κάθε ερευνητικού κύματος (wave) διαφέρουν (βλ. εδώ), εντούτοις υπάρχουν κάποιες σταθερές ερωτήσεις σε κάθε κύμα, που επιτρέπουν τη σύγκριση των απαντήσεων ανά περίοδο.  

Στο παρακάτω παράδειγμα αποτυπώνονται οι απαντήσεις σε μια και μόνο ερώτηση από δυο όμως διαφορετικά ερευνητικά κύματα (το πρώτο του 2002 - ESS round 1 και το δεύτερο του 2020 - ESS round 10) αναφορικά με την άποψη των ερωτώμενων πάνω στη συμβολή των μεταναστών στην πολιτισμική ζωή της χώρας (Η ερώτηση που τέθηκε ήταν η εξής: «Η πολιτιστική ζωή της χώρας υπονομεύεται ή εμπλουτίζεται από την παρουσία των μεταναστών;». Οι κλειστού τύπου απαντήσεις 11βαθμιας κλίμακας Likert κυμαίνονταν από το 0 = η πολιτισμική ζωή υπονομεύεται από την παρουσία των μεταναστών μέχρι το 10 η πολιτισμική ζωή εμπλουτίζεται από την παρουσία των μεταναστών, ενώ κέντρο της κλίμακας θεωρήθηκε το 5). Οι απαντήσεις, όπως συνοψίζονται στο παρακάτω συγκριτικό γράφημα, έγιναν με αναγωγή επί των έγκυρων (Στο πρώτο κύμα δόθηκαν 2397 έγκυρες απαντήσεις, ενώ στο δεύτερο 2756. Για τα πλήρη στοιχεία μαζί με το codebook βλ. εδώ. Επεξεργασία δεδομένων: Δ.Λ.)

Παρασκευή 13 Σεπτεμβρίου 2024

Ο κανόνας της Sahm: προβλέποντας την ύφεση από το ποσοστό ανεργίας;

Ο κανόνας της Sahm αποτελεί έναν εμπειρικό οικονομικό δείκτη -ο οποίος αναπτύχθηκε από την Claudia Sahm, οικονομολόγο της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ το 2019. Σκοπός του, η παροχή έγκαιρης προειδοποίησης στην κυβέρνηση των ΗΠΑ για επερχόμενη οικονομική ύφεση μέσα από την εξέταση των μεταβολών του ποσοστού ανεργίας.

Πιο αναλυτικά, ο δείκτης αυτός συγκρίνει τον κυλιόμενο μέσο όρο (ΚΜΟ) των τελευταίων τριών μηνών (%) ανεργίας με τη χαμηλότερη τιμή του κινούμενου μέσου όρου ανεργίας των τελευταίων δώδεκα μηνών. Εάν ο πρώτος ΚΜΟ είναι μισή ποσοστιαία μονάδα (0,50) ή περισσότερο πάνω από το δεύτερο ΚΜΟ, τότε ο κανόνας Sahm προειδοποιεί πως η αμερικανική οικονομία βρίσκεται στα αρχικά στάδια μιας ύφεσης (οδηγίες για τον τρόπο υπολογισμό του δείκτη δίνει η ίδια η Sahm εδώ). Ο κανόνας της Sahm μπορεί να προσδιορίσει την έναρξη μιας ύφεσης πιο γρήγορα από άλλους παραδοσιακούς δείκτες, όπως για παράδειγμα τα δεδομένα από την πορεία του ΑΕΠ, τα οποία συχνά αναθεωρούνται και δημοσιεύονται με καθυστέρηση [1]. 
 
Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, ας δούμε το παρακάτω γράφημα το οποίο βασίζεται σε στοιχεία από την ίδια την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Real-time Sahm Rule Recession Indicator, επεξεργασία με τη χρήση της γλώσσας R: Δ.Λ.) και απεικονίζει την πορεία του δείκτη από τον Ιανουάριο του 2004 έως τον Δεκέμβριο του 2010. Όπως προκύπτει από τα δεδομένα, ο δείκτης προειδοποιεί για την επερχόμενη ύφεση αγγίζοντας τη μισή ποσοστιαία μονάδα τον Απρίλιο του 2008, ενώ διατηρείται σε υψηλά επίπεδα καθόλη την περιδήνηση της οικονομίας των ΗΠΑ στην ύφεση την επερχόμενη περίοδο.
 
 

Δεδομένα: FRED | Επεξεργασία: Δ.Λ.

Σημείωση:

[1] Παρότι, η ακρίβεια του εμπειρικού κανόνα της Sahm έχει αποδειχθεί ιστορικά, εντούτοις όπως επισημαίνει η ίδια η Sahm “Being data-driven is good, but being data-ridden is not”. Εξάλλου, όπως τονίζαμε και κατά τη συζήτηση του δείκτη Gini, κανένας δείκτης από μόνος του όσο χρήσιμος κι αν είναι δεν μπορεί να συμπεριλάβει τη συνθετότητα οικονομικών φαινομένων, η έκταση των οποίων μπορεί να γίνει κατανοητή μόνο μέσα από αναλύσεις που λαμβάνουν υπόψη τους την αλληλεπίδραση διαφοροποιημένων παραγόντων, καθώς και του ευρύτερου κοινωνικο-ιστορικού πλαισίου.