Η ατμοσφαιρική ρύπανση αποτελεί σοβαρή απειλή για το προσδόκιμο ζωής (life expectancy) παγκοσμίως. Μια έκθεση για το Δείκτη Ποιότητας Ζωής του Αέρα (AQLI, 2023), που παρουσιάστηκε πριν λίγο καιρό, αποκάλυψε τις εντυπωσιακές συνέπειες στο προσδόκιμο ζωής που θα είχε μια μείωση της παγκόσμιας ατμοσφαιρικής ρύπανσης [1]. Με βάση τις οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), μια σημαντική μείωση των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα και των υπόλοιπων βλαβερών αέριων σωματιδίων θα μπορούσε να επεκτείνει το μέσο προσδόκιμο ζωής των ανθρώπων κατά 2,3 χρόνια παγκοσμίως.
Ωστόσο, η επίδραση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης διαφέρει από περιοχή σε περιοχή του πλανήτη. Αν περιοριστούμε εδώ, στη Γηραιά Ήπειρο, τα πορίσματα της έκθεσης αναδεικνύουν ορισμένες ενδιαφέρουσες πτυχές του θέματος. Οι κάτοικοι της Ανατολικής Ευρώπης είναι αυτοί που αναπνέουν τον πιο μολυσμένο αέρα συγκριτικά με τους δυτικούς ομολόγους τους, γεγονός που αποτελεί έναν από τους παράγοντες στον οποίο οφείλεται και η χαμηλότερη μέση διάρκεια ζωής στην περιοχή αυτή της Ηπείρου. Όπως επισημαίνει η έκθεση, αν στην Ανατολική Ευρώπη βελτιωθεί η ποιότητα του αέρα που εισπνέουν οι πολίτες της, τότε το προσδόκιμο ζωής στην περιοχή αυτή θα μπορούσε να αυξηθεί κατά περίπου 7,2 επιπλέον μήνες ζωής.
Το 2022, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε σημαντική μείωση του ετήσιου προτύπου ρύπανσης PM2,5 της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με στόχο τη μείωση του από τα 25 μg ανά κυβικό μέτρο αέρα στα 10 μg έως το 2030. Τα περισσότερα όμως κράτη μέλη της, επί του παρόντος, υπερβαίνουν αυτό το προτεινόμενο πρότυπο, με τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη να αποτελεί την πιο μολυσμένη χώρα σε όλη την Ευρώπη.
Η έκθεση, τέλος, καταγράφει θύλακες υψηλής ατμοσφαιρικής ρύπανσης και σε άλλες περιοχές, όπως η κοιλάδα του Πο στην Ιταλία -με το Μιλάνο να αποτελεί την πιο μολυσμένη πόλη της Δυτικής Ευρώπης. Στο Μιλάνο, μια μείωση της σωματιδιακής ρύπανσης με βάση τις οδηγίες του ΠΟΥ, μεταφράζεται σε αύξηση περίπου 1,6 χρόνων στο προσδόκιμο ζωής. Παρόλα αυτά, ο συντονισμός των δράσεων προς αυτήν την κατεύθυνση δε δείχνει να αποτελεί επείγουσα προτεραιότητα ανάμεσα στις πολιτικές δυνάμεις του πλανήτη, ενόσω η γεωπολιτική αβεβαιότητα εντείνεται βαθαίνοντας διαιρέσεις και οξύνοντας ανταγωνισμούς σε όλα τα επίπεδα.
Σημείωση:
[1] Παρότι οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα αποτελούν σημαντικό παράγοντα ατμοσφαιρικής ρύπανσης (που συμβάλλει επιπλέον στην κλιματική αλλαγή), εντούτοις η ποιότητα του αέρα επηρεάζεται από ένα ευρύ φάσμα ρύπων. Για μια κατάταξη των ευρωπαϊκών χωρών με βάση τους ατμοσφαιρικούς ρύπους που παράγουν, όπως συζητήθηκε στο μάθημα μεθοδολογίας βλ. εδώ.
