1β. Οι μετακινήσεις μέσα και έξω από την Ελλάδα

Οι πόλεις μεγάλωναν, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είχαν κάποια ομοιότητα, στο διάστημα που μας απασχολεί, με τα βιομηχανικά, εμπορικά, χρηματιστικά, αστικά κέντρα της Δύσης. Για τα ευρωπαϊκά μέτρα οι πόλεις της μικρής Ελλάδας έμοιαζαν περισσότερο με μεγάλα χωριά. Η μετακίνηση ανθρώπων από την ύπαιθρο στα αστικά κέντρα δεν στόχευε αποκλειστικά σε εγκατάσταση στον αστικό χώρο, όπου η αργή ανάπτυξη των παραγωγικών δραστηριοτήτων δεν έδινε στους νεοφερμένους πολλές ευκαιρίες.

Οι μεταναστεύσεις του αγροτικού πληθυσμού προς τα λιμάνια της Ανατολικής Μεσογείου και της Μαύρης Θάλασσας, προς το Δούναβη, τη Νότια Ρωσία, τη Μικρά Ασία και την Αίγυπτο ήταν συχνό φαινόμενο. Προς το τέλος του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ού, άνοιξαν οι δρόμοι προς την Αμερική. Η σταφιδική κρίση εκείνης της εποχής προκάλεσε μεγάλο ρεύμα μετανάστευσης πέρα από τον Ατλαντικό. (Θέματα Ελληνικής Ιστορίας σσ. 14-15)

Η ψαλίδα μεταξύ παραγωγικότητας και αποδοχών (Economic Policy Institute)

Η παραγωγικότητα μετρά πόσο συνολικό εισόδημα σε μια οικονομία δημιουργείται σε μια μέση ώρα εργασίας. Αν και η ωριαία αύξηση παραγωγικότητας της εργασίας δημιουργεί σε βάθος χρόνου περισσότερο εισόδημα σε μια οικονομία, η κατανομή του εισοδήματος αυτού, ωστόσο, δε σχετίζεται προφανώς με την ίδια την «παραγωγικότητα». Αν λάβουμε ως χώρα αναφοράς τις ΗΠΑ -που κατέχει κυρίαρχη θέση ανάμεσα στις αναπτυγμένες δυτικές χώρες και αποτυπώνει, ως ένα βαθμό, την τάση ανάμεσά τους- τις προηγούμενες δεκαετίες, τα περισσότερα κέρδη από την παραγωγικότητα της εργασίας δεν «επέστρεψαν» στην Εργασία. Συγκεκριμένα, από τη δεκαετία του 1970 κι έπειτα στις ΗΠΑ οι ωριαίες αποδοχές από την Εργασία σταμάτησαν να αυξάνονται με τον ίδιο ρυθμό με την παραγωγικότητα της οικονομίας με βάση τα στοιχεία από το Economic Policy Institut.

Γράφημα 1*

(Το γράφημα δείχνει τη σωρευτική αύξηση της παραγωγικότητας με βάση το έτος 1948. Αυτός ο τρόπος μέτρησης δεν υπολογίζει τις διακυμάνσεις στους ρυθμούς ανάπτυξης από έτος σε έτος (YoY). Βλ. εδώ)

Το παραπάνω γράφημα, αντιπαραβάλει τις μέσες ωριαίες αποδοχές (μισθοί και παροχές) των εργαζόμενων στην παραγωγή στον ιδιωτικό τομέα με την «καθαρή» παραγωγικότητα της οικονομίας των ΗΠΑ [*]. Από το τέλος του Β Π.Π. έως τις αρχές της δεκαετίας του 1970 η αύξηση των αποδοχών συμβάδιζε στενά με την αύξηση της παραγωγικότητας. Από τα τέλη της δεκαετίας του 1970 κι έπειτα όμως, η ψαλίδα μεταξύ παραγωγικότητας και αποδοχών άρχισε να διογκώνεται. Που πήγαν τα κέρδη από την παραγωγικότητα, αν όχι στην Εργασία λοιπόν; 

Κατά κύριο λόγο, προς αποδόσεις σε μετόχους και άλλους ιδιοκτήτες πλούτου και, δευτερευόντως, σε αμοιβές ανώτατων στελεχών του ιδιωτικού τομέα. Αυτή η υπερσυγκέντρωση του μισθολογικού εισοδήματος στην κορυφή της κοινωνικής πυραμίδας και η μεταβίβαση αμοιβών από την Εργασία συνολικά προς τους κατόχους Κεφαλαίου είναι δύο από τους βασικούς παράγοντες της εισοδηματικής ανισότητας από τα τέλη της δεκαετίας του 1970 κι έπειτα [**].  

 

Σημειώσεις:

 

[*] Τα στοιχεία αφορούν αφενός τις «ωριαίες αποδοχές» (μισθοί και παροχές) εργαζόμενων στην παραγωγή που δεν κατέχουν εποπτικές θέσεις στον ιδιωτικό τομέα και αφετέρου την «καθαρή παραγωγικότητα» της συνολικής οικονομίας (ως έτος βάσης λογίζεται το 1948). Η «καθαρή παραγωγικότητα» έχει υπολογιστεί από το Economic Policy Institute ως η αύξηση της παραγωγής αγαθών και υπηρεσιών μείον τις αποσβέσεις ανά ώρα εργασίας. Ο λόγος για τον οποίο λαμβάνονται ως σημείο αναφοράς οι αποδοχές των εργαζομένων της παραγωγής που κατέχουν μη εποπτικές θέσεις στον ιδιωτικό τομέα αφορά όχι μόνο το γεγονός πως σε αυτήν την κατηγορία εργαζομένων συμπεριλαμβάνεται περίπου το 80% του εργατικού δυναμικού των ΗΠΑ, αλλά γιατί με αυτόν τον τρόπο επιπλέον δε συνυπολογίζονται οι αμοιβές των διευθυντικών στελεχών, όπως π.χ. οι CEO.

 

[**] Με βάση τα πιο πρόσφατα στοιχεία του Economic Policy Institute από το 1979 έως το 2020, η καθαρή παραγωγικότητα στις ΗΠΑ αυξήθηκε κατά 61,8%, ενώ η ωριαία αμοιβή ενός μέσου εργαζόμενου/ης μόλις κατά 17,5% (μετά την προσαρμογή για τον πληθωρισμό) μέσα σε τέσσερις δεκαετίες.

Η εποχή της παγκοσμιοποίησης ως εποχή καθολικής μόλυνσης

 

Οι σύγχρονες διαδικασίες της παγκοσμιοποίησης έχουν καταλύσει πολλά από τα στεγανά του αποικιακού κόσμου. Παράλληλα με τους συνήθεις πανηγυρισμούς για τις απρόσκοπτες ροές στο νέο μας πλανητικό χωριό, μπορεί κανείς ακόμη να αισθανθεί μια ανησυχία για την αυξημένη επαφή και μια ορισμένη νοσταλγία για την αποικιοκρατική υγιεινή. Η σκοτεινή πλευρά της συνείδησης της παγκοσμιοποίησης είναι ο φόβος της μόλυνσης. Αν καταρρίψουμε τα πλανητικά στεγανά και ανοίξουμε το δρόμο για καθολική επαφή στο πλανητικό μας χωριό, πώς θα εμποδίσουμε την εξάπλωση της ασθένειας και της φθοράς; Αυτή η ανησυχία εκδηλώνεται με τη μεγαλύτερη σαφήνεια όσον αφορά την πανδημία του AIDS. H ραγδαία ταχύτητα με την οποία εξαπλώνεται το AIDS στις αμερικανικές ηπείρους, την Ευρώπη, την Αφρική και την Ασία έδειξε καθαρά τον νέο κίνδυνο μιας παγκόσμιας μόλυνσης. Καθώς το AIDS εντοπίστηκε πρώτα ως ασθένεια και ύστερα ως παγκόσμια πανδημία, εκπονήθηκαν χάρτες που αποτυπώνουν τις πηγές και την πορεία εξάπλωσής του, οι οποίοι συχνά εμφανίζουν ως επίκεντρο την κεντρική Αφρική και την Αϊτή, με όρους που θυμίζουν το αποικιακό φαντασιακό: αχαλίνωτη σεξουαλικότητα, ηθική διαφθορά και έλλειψη υγιεινής. Όντως, οι κυρίαρχοι «λόγοι» [discourses] για την πρόληψη του AIDS είχαν όλοι να κάνουν με την υγεινή: πρέπει να αποφεύγουμε την επαφή και να χρησιμοποιούμε προφυλακτικά […] Τα σύνορα των εθνικών κρατών, εντούτοις, καθίστανται ολοένα περισσότερο διαπερατά από κάθε είδους ροές. Τίποτα δεν μπορεί να επαναφέρει τις υγιεινές ασπίδες των αποικιακών συνόρων. Η εποχή της παγκοσμιοποίησης είναι η εποχή της καθολικής μόλυνσης.

Antonio Negri & Michael Hardt, Αυτοκρατορία, Scripta, Αθήνα, 2002

 

Αναδημοσίευση: bestimmung.blogspot.com

Είδη ποιοτικής έρευνας

 socio-imagination.blogspot.com

Ερωτήσεις κλειστού τύπου - 14. Το αγροτικό ζήτημα

 

Ερωτήσεις κλειστού τύπου - 14. Το αγροτικό ζήτημα

Διερευνώντας τη στάση των ευρωπαίων πολιτών απέναντι στο περιβάλλον

Η ατμοσφαιρική ρύπανση σε συνδυασμό με το πρόβλημα των αποβλήτων (47,2% και 43,2% αντίστοιχα) αξιολογούνται ως τα πιο σοβαρά περιβαλλοντικά ζητήματα που αντιμετωπίζουν οι πολίτες της Ε.Ε. στη χώρα προέλευσής τους, με βάση τα δεδομένα από την Ειδική Έρευνα του Ευρωβαρόμετρου 88.1, η οποία διεξήχθη μεταξύ 23 Σεπτεμβρίου και 2 Οκτωβρίου 2017 σε δείγμα 27.881 πολιτών των 28 κρατών-μελών (βλ. επίσης τη σχετική μελέτη στην οποία βασίστηκε, εν μέρει, η παρουσίαση του μαθήματος). Οι ερωτηθέντες από τη Μάλτα, τη Βουλγαρία, την Πολωνία, το Βέλγιο και τη Γαλλία αντιλαμβάνονται την ατμοσφαιρική ρύπανση ως το σημαντικότερο περιβαλλοντικό πρόβλημα της χώρας τους, ενώ πολίτες από τη Λετονία, τη Λιθουανία, την Ουγγαρία, αναδεικνύουν ως πρώτιστο πρόβλημα τις υψηλές συγκεντρώσεις βιομηχανικών αποβλήτων. (Πλήρη στοιχεία: Γράφημα 1).

Γράφημα 1 

Από την άλλη πλευρά, ερωτηθέντες από χώρες όπως οι: Δανία, Μάλτα, Σουηδία, Ολλανδία θεωρούν σε ποσοστό πάνω του 50% πως το περιβάλλον πρέπει να αποτελεί αξία στην κοινωνία και να δοθεί έμφαση στην προστασία του (Γράφημα 2), 

Γράφημα 2

ενώ πολίτες από τη Σλοβενία, τη Γαλλία, την Ισπανία σε ποσοστό πάνω του 85%, με  πρώτη την Ελλάδα με ποσοστό 94,3%, θεωρούν πως  οι μεγάλες επιχειρήσεις δεν ενδιαφέρονται αρκετά για την προστασία του περιβάλλοντος (Γράφημα 3).

Γράφημα 3

 

Ποιοι είναι, ωστόσο, οι παράγοντες εκείνοι που συμβάλλουν στον προσδιορισμό της στάσης των ευρωπαίων πολιτών απέναντι στα προβλήματα που αντιμετωπίζει το περιβάλλον;

 

Ένα μοντέλο γραμμικής παλινδρόμησης, η κατασκευή του οποίου βασίστηκε στα ποιοτικά στοιχεία που έφερε στο φως η έρευνα του Ευρωβαρόμετρου, χρησιμοποιήθηκε προκειμένου να διερευνηθούν πρώτες απαντήσεις στο ερώτημα αυτό και να ελεγχθούν πιθανοί μεμονωμένοι παράγοντες που επηρεάζουν την υποκειμενική στάση των πολιτών απέναντι στα περιβαλλοντικά ζητήματα. Επίσης, ένα μοντέλο παραγοντικής ανάλυσης συνέβαλε στη δημιουργία κάποιων βασικών παραγόντων (μέσα από τη διερεύνηση πέντε διαφορετικών μεταβλητών όπως προέκυψαν από το ερωτηματολόγιο της έρευνας του Ευρωβαρόμετρου 88.1), που εξετάζουν τη στάση απέναντι στο περιβάλλον των ευρωπαίων πολιτών.

Πιο αναλυτικά, όπως φαίνεται στον Πίνακα 1, αν και υπάρχουν αρκετοί παράγοντες που προσδιορίζουν την υποκειμενική στάση απέναντι στο περιβάλλον που μπορούν να ανακτηθούν μέσω της ανάλυσης κυρίων συνιστωσών (PCA), εντούτοις λήφθηκε υπόψη μόνο ο πρώτος, λόγω του ότι είναι ο μοναδικός με ιδιοτιμή μεγαλύτερη του 1.0, καταγράφοντας το μεγαλύτερο μέρος της μεταβλητότητας από το σύνολο των πέντε μεταβλητών εισόδου που χρησιμοποιήθηκαν.

PCA
Component	Eigenvalue
	Total	Cumulative %
1	1,718	34,368
2	0,935
3	0,868
4	0,764
5	0,714

 

Πίνακας 1

Από τις πέντε μεταβλητές διερεύνησης της στάσης απέναντι στο περιβάλλον («αποφυγή χρήσης σακούλων μιας χρήσης τους τελευταίους έξι μήνες», «μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης τους τελευταίους έξι μήνες», «μείωση υπερσυσκευασιών τους τελευταίους έξι μήνες», «διαχωρισμός αποβλήτων τους τελευταίους έξι μήνες» και «αντικατάσταση συσκευών τους τελευταίους 12 μήνες») προέκυψε ένας παράγοντας που ονομάστηκε «περιβαλλοντικός παράγοντας», ο οποίος εξηγεί το 34,3% της διακύμανσης της θετικής στάσης απέναντι στο περιβάλλον. (Πίνακας 1).

Παρατίθενται στον παρακάτω πίνακα (Πίνακας 2) οι μεταβλητές του μοντέλου με τις φορτώσεις στον παράγοντα 1.

Προκειμένου να μειωθούν οι επιβλαβείς εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου έχετε κάνει κάτι από τα παρακάτω τα τελευταία περίπου δύο χρόνια;	Παράγοντας 1
Αποφυγή χρήσης σακούλας μιας χρήσης τους τελευταίους έξι μήνες	0,662
Μείωση ενεργειακής κατανάλωσης τους τελευταίους έξι μήνες	0,632
Αντικατάσταση συσκευών τους τελευταίους δώδεκα μήνες	0,570
Μείωση υπερσυσκευασιών τους τελευταίους έξι μήνες	0,536
Διαχωρισμός αποβλήτων τους τελευταίους έξι μήνες	0,518

Πίνακας 2

Στο μοντέλο της ανάλυσης παλινδρόμησης, που όπως αναφέρθηκε χρησιμοποιήθηκε για τον προσδιορισμό πιθανών παραγόντων που επηρεάζουν την εκδήλωση ενδιαφέροντος προς τα περιβαλλοντικά ζητήματα, συμπεριλάβαμε μεταβλητές που σχετίζονται με τις πολιτικές προτιμήσεις των ερωτηθέντων, καθώς και το ενδιαφέρον τους για τα ευρωπαϊκά πολιτικά ζητήματα -υποθέτωντας πως σχετίζονται με την εκδήλωση ενδιαφέροντος για το περιβάλλον. Επιπλέον, συμπεριλάβαμε στην ανάλυση τόσο δημογραφικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά (ηλικία, φύλο, τόπος διαμονής, εκπαίδευση και επιλεγμένα επαγγέλματα), όσο και μεταβλητές που αποτυπώνουν την ατομική ευημερία ενός ερωτώμενου/ης μέσα από ερωτήσεις ικανοποίησης από τη ζωή, καθώς και μεταβλητές που λαμβάνουν υπόψη την άμεση οικονομική του/της κατάσταση. Τέλος, τα μέσα ενημέρωσης που χρησιμοποιούν οι πολίτες (τηλεόραση, κοινωνικά δίκτυα) επίσης θεωρήθηκε ότι μπορεί να συμβάλλουν στην εκδήλωση ενδιαφέροντος προς τα περιβαλλοντικά ζητήματα. Όλες οι μεταβλητές που χρησιμοποιήθηκαν στην ανάλυση παλινδρόμησης περιγράφονται λεπτομερέστερα στον Πίνακα 3:

Μεταβλητή	Περιγραφή
Στάση απέναντι στο περιβάλλον (Παράγοντας)	Ο παράγοντας που προσδιορίζει την υποκειμενική στάση απέναντι στο περιβάλλον που εξήχθη από την ανάλυση κυρίων συνιστωσών.
Φύλο	Το φύλο των ερωτώμενων
Ηλικία	Η ηλικία των ερωτώμενων
Εκπαίδευση σε έτη	Εκπαιδευτικό επίπεδο ερωτώμενων
Τόπος	Η περιοχή διαμονής των ερωτώμενων (αγροτική/ ημι-αστική, αστική)
Πολιτικό ενδιαφέρον	Πολιτικό ενδιαφέρον για ευρωπαϊκά ζητήματα
Πολιτική τοποθέτηση	Περιλαμβάνει τον αυτοπροσδιορισμό των ερωτώμενων στο πολιτικό φάσμα (Δεξιά, Κέντρο, Αριστερά)
Ανεργία	Περιλαμβάνει ερωτώμενους/ες που τη στιγμή της έρευνας δήλωσαν άνεργοι/ες
Βαθμός ικανοποίησης από την ζωή	Το αίσθημα ικανοποίησης συνολικά από την ζωή
Οικονομικές δυσκολίες	Ερωτώμενοι που αντιμετωπίζουν πρόβλημα στην πληρωμή των λογαριασμών τους
Παρακολούθηση τηλεόρασης	Ερωτώμενοι που χρησιμοποιούν ως κύρια πηγή ενημέρωσης (καθημερινά) την τηλεόραση
Χρήση Κοινωνικών δικτύων	Ερωτώμενοι που χρησιμοποιούν ως κύρια πηγή ενημέρωσης (καθημερινά) τα κοινωνικά δίκτυα (facebook, twitter κτλ)

 Πίνακας 3

 

Τα περιληπτικά αποτελέσματα, που παρατίθενται στον παρακάτω πίνακα (Πίνακας 4) και που θα σχολιαστούν σύντομα εδώ, εντοπίζουν αρκετούς στατιστικά σημαντικούς παράγοντες με πιθανή επίδραση στην εκδήλωση ενδιαφέροντος για περιβαλλοντικά ζητήματα.

Ανεξάρτητες Μεταβλητές	Στάση απέναντι στο περιβάλλον (Περιβαλλοντικός Παράγοντας)
Φύλο: Γυναίκα	3,7885E-14*** (0,135)
Ηλικία	1,3839E-10*** (0,426)
Εκπαίδευση σε έτη	4,910481263458E-08*** (0,266)
Αγροτική περιοχή	0,601 (0,010)
Ανεργία	0,806 (0,010)
Πολιτικό ενδιαφέρον	2,44686681134016E-87*** (0,386)
Πολιτική τοποθέτηση: Δεξιός/α	5,39589516070007E-15*** (-0,139)
Πολιτική τοποθέτηση: Κεντρώος/α	1,3958-15*** (0,139)
Πολιτική τοποθέτηση: Αριστερός/η	4,7894E-15*** (0,139)
Βαθμός ικανοποίησης από την ζωή	1,31383897916508E-17*** (0,225)
Οικονομικές δυσκολίες	6,1492901540993E-43*** (-0,283)
Παρακολούθηση τηλεόρασης	5,36201581273218E-10*** (-0,151)
Χρήση Κοινωνικών δικτύων	5,24404879552876E-26*** (0,216)
R2	0,20

Σημ: * / ** / *** επίπεδα στατιστικής σημαντικότητας 10% / 5% / 1% αντίστοιχα.

N = 12.054

Πίνακας 4

Τα αποτελέσματα της ανάλυσης σκιαγραφούν ένα γενικό προφίλ όσων εκδηλώνουν ενδιαφέρον, στην καθημερινότητά τους, για τα περιβαλλοντικά ζητήματα με βάση το δείγμα των 12.054 ερωτώμενων της έρευνας του Ευρωβαρόμετρου. Συγκεκριμένα, όσον αφορά τα δημογραφικά χαρακτηριστικά, οι γυναίκες δείχνουν να υιοθετούν περισσότερο φιλική προς το περιβάλλον στάση συγκριτικά με τους άνδρες του δείγματος. Επίσης, ο θετικός συντελεστής τόσο στη μεταβλητή της ηλικίας του/της ερωτώμενου/ης, όσο και στο δείκτη του εκπαιδευτικού επιπέδου δείχνει πως η θετική στάση απέναντι στα περιβαλλοντικά προβλήματα σχετίζεται με το υψηλό εκπαιδευτικό επίπεδο και την ηλικία. Από την άλλη πλευρά, η εκδήλωση πολιτικού ενδιαφέροντος για τα ευρωπαϊκά ζητήματα που επιδεικνύουν οι ερωτηθέντες δείχνει να επηρεάζει την περιβαλλοντική τους στάση σε καθημερινό επίπεδο. Αντίθετα, ερωτηθέντες που δήλωσαν δεξιό πολιτικό προσανατολισμό τείνουν να επιδεικνύουν μικρότερο ενδιαφέρον προς περιβαλλοντικά ζητήματα σε αντίθεση με κεντρώους και αριστερούς ερωτώμενους/ες (Πίνακας 4).

Η διαμονή των ερωτώμενων σε αγροτικές περιοχές δε φαίνεται να αποτελεί από μόνη της σημαντικό παράγοντα στην εκδήλωση θετικής προς το περιβαλλον στάσης (δε βρέθηκε κάτι αντίστοιχο όταν επαναλάβαμε την ανάλυση προσθέτωντας ως τόπο διαμονής τα αστικά ή τα ημιαστικά κέντρα). Από την άλλη πλευρά, τα οικονομικά προβλήματα φαίνεται να μειώνουν σημαντικά το επίπεδο της φιλικής προς το περιβάλλον συμπεριφοράς. Ορισμένες, εξάλλου, από τις φιλικές προς το περιβάλλον δραστηριότητες, όπως η απόκτηση ενεργειακού εξοπλισμού ή συσκευών, προϋποθέτουν ένα ικανοποιητικό επίπεδο οικονομικής διαβίωσης, ενώ από την άλλη πλευρά η ατομική ευημερία (όπως αποτυπώνεται από το βαθμό ικανοποίησης των ερωτηθέντων από την ζωή τους) σχετίζεται θετικά με φιλικές προς το περιβάλλον δραστηριότητες στην καθημερινότητα. Ο τρόπος ενημέρωσης, επίσης, συνδέεται με την εκδήλωση θετικής στάσης απέναντι στο περιβάλλον. Συγκεκριμένα, εντοπίστηκε θετική σχέση μεταξύ της χρήσης κοινωνικών δικτύων και της εκδήλωσης φιλικότερης περιβαλλοντικής στάσης συγκριτικά με όσους/ες χρησιμοποιούν την τηλεόραση ως βασική πηγή για την ενημέρωσή τους.

Ένα πρώτο γενικό συμπέρασμα που αναδεικνύει η έρευνα του Ευρωβαρόμετρου, χωρίς να εισέλθουμε σε περαιτέρω τεχνικές λεπτομέρειες, είναι πως τα περιβαλλοντικά ζητήματα εντάσσονται πλέον στην καθημερινή έγνοια των ευρωπαίων πολιτών, κάτι που δεν ήταν αυτονόητο λίγες μόνο δεκαετίες πριν. Παρόλα αυτά, η ανάλυση των στοιχείων δείχνει πως το ενδιαφέρον αυτό εντοπίζεται περισσότερο σε συγκεκριμένες κοινωνικές κατηγορίες ερωτηθέντων με συγκεκριμένο πολιτισμικό κεφάλαιο και ταξικό πρόσημο: άνθρωποι με υψηλό εκπαιδευτικό επίπεδο και ευχέρεια στη χρήση των νέων μέσων για την ενημέρωσή τους, κυρίως γένους θηλυκού, που δεν αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες, με ανησυχίες επίσης για τα ευρωπαϊκά ζητήματα και τις πολιτικές υποθέσεις σε αντίθεση με τις λιγότερο ευνοημένες ή ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού που αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα και ως βασική πηγή ενημέρωσης χρησιμοποιούν την τηλεόραση. Τα γενικά αυτά ευρήματα θέτουν έναν προβληματισμό γύρω από τα όρια της ανάλυσης. Προκειμένου, πάντως, να απαντήσουν αναλυτικότερα το αρχικό ερώτημα χρειάζεται να συμπληρωθούν από ευρύτερα ποιοτικά δεδομένα.  

Δ. Λ.