Ο φόρος ζωής της ατμοσφαιρικής ρύπανσης

Η ατμοσφαιρική ρύπανση αποτελεί σοβαρή απειλή για το προσδόκιμο ζωής (life expectancy) παγκοσμίως. Μια έκθεση για το Δείκτη Ποιότητας Ζωής του Αέρα (AQLI, 2023), που παρουσιάστηκε πριν λίγο καιρό, αποκάλυψε τις εντυπωσιακές συνέπειες στο προσδόκιμο ζωής που θα είχε μια μείωση της παγκόσμιας ατμοσφαιρικής ρύπανσης [1]. Με βάση τις οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), μια σημαντική μείωση των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα και των υπόλοιπων βλαβερών αέριων σωματιδίων θα μπορούσε να επεκτείνει το μέσο προσδόκιμο ζωής των ανθρώπων κατά 2,3 χρόνια παγκοσμίως. 

 

Ωστόσο, η επίδραση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης διαφέρει από περιοχή σε περιοχή του πλανήτη. Αν περιοριστούμε εδώ, στη Γηραιά Ήπειρο, τα πορίσματα της έκθεσης αναδεικνύουν ορισμένες ενδιαφέρουσες πτυχές του θέματος. Οι κάτοικοι της Ανατολικής Ευρώπης είναι αυτοί που αναπνέουν τον πιο μολυσμένο αέρα συγκριτικά με τους δυτικούς ομολόγους τους, γεγονός που αποτελεί έναν από τους παράγοντες στον οποίο οφείλεται και η χαμηλότερη μέση διάρκεια ζωής στην περιοχή αυτή της Ηπείρου. Όπως επισημαίνει η έκθεση, αν στην Ανατολική Ευρώπη βελτιωθεί η ποιότητα του αέρα που εισπνέουν οι πολίτες της, τότε το προσδόκιμο ζωής στην περιοχή αυτή θα μπορούσε να αυξηθεί κατά περίπου 7,2 επιπλέον μήνες ζωής.

Το 2022, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε σημαντική μείωση του ετήσιου προτύπου ρύπανσης PM2,5 της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με στόχο τη μείωση του από τα 25 μg ανά κυβικό μέτρο αέρα στα 10 μg έως το 2030. Τα περισσότερα όμως κράτη μέλη της, επί του παρόντος, υπερβαίνουν αυτό το προτεινόμενο πρότυπο, με τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη να αποτελεί την πιο μολυσμένη χώρα σε όλη την Ευρώπη.

Η έκθεση, τέλος, καταγράφει θύλακες υψηλής ατμοσφαιρικής ρύπανσης και σε άλλες περιοχές, όπως η κοιλάδα του Πο στην Ιταλία -με το Μιλάνο να αποτελεί την πιο μολυσμένη πόλη της Δυτικής Ευρώπης. Στο Μιλάνο, μια μείωση της σωματιδιακής ρύπανσης με βάση τις οδηγίες του ΠΟΥ, μεταφράζεται σε αύξηση περίπου 1,6 χρόνων στο προσδόκιμο ζωής. Παρόλα αυτά, ο συντονισμός των δράσεων προς αυτήν την κατεύθυνση δε δείχνει να αποτελεί επείγουσα προτεραιότητα ανάμεσα στις πολιτικές δυνάμεις του πλανήτη, ενόσω η γεωπολιτική αβεβαιότητα εντείνεται βαθαίνοντας διαιρέσεις και οξύνοντας ανταγωνισμούς σε όλα τα επίπεδα. 

 

Δ.Λ.

 

Σημείωση: 

[1] Παρότι οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα αποτελούν σημαντικό παράγοντα ατμοσφαιρικής ρύπανσης (που συμβάλλει επιπλέον στην κλιματική αλλαγή), εντούτοις η ποιότητα του αέρα επηρεάζεται από ένα ευρύ φάσμα ρύπων. Για μια κατάταξη των ευρωπαϊκών χωρών με βάση τους ατμοσφαιρικούς ρύπους που παράγουν, όπως συζητήθηκε στο μάθημα μεθοδολογίας βλ. εδώ.

Ερωτήσεις κλειστού τύπου - 12. Το κόμμα των Φιλελευθέρων

 

Ερωτήσεις κλειστού τύπου - 12. Το κόμμα των Φιλελευθέρων

Απόψεις πολιτών από χώρες της Ε.Ε. για το μέλλον της Ε.Ε. | Ευρωβαρόμετρο 97.1 (2022)

Ευρωβαρόμετρο 97.1 | 2022

 Data: European Commission

Επεξεργασία: Δ.Λ.

Στα παρασκήνια της ερευνητικής διαδικασίας: η σημασία της πιλοτικής έρευνας

Η πιλοτική έρευνα [1] αποτελεί μια μικρής κλίμακας δοκιμαστική έρευνα, που πραγματοποιείται στο πλαίσιο προετοιμασίας για την τελική έρευνα. Η διενέργεια πιλοτικής έρευνας, κατά τα πρώτα στάδια μιας ερευνητικής προσπάθειας, αποτελεί καθοριστικό βήμα για την επιτυχή ολοκλήρωση αυτής της προσπάθειας. Οι λόγοι για κάτι τέτοιο πολλοί: η πιλοτική έρευνα βοηθά τους ερευνητές και τις ερευνήτριες να βελτιώσουν το σχεδιασμό της έρευνάς τους, να καθορίσουν το κατάλληλο μέγεθος δείγματος, να διαμορφώσουν κατάλληλα τις ερωτήσεις τους, να εντοπίσουν τις αδυναμίες της μεθοδολογίας ή να εντοπίσουν τεχνικά προβλήματα που μπορεί να ανακύψουν, επιτρέποντάς τους την ίδια στιγμή να εκτιμήσουν το κόστος, σε χρόνο και χρήμα, του όλου εγχειρήματος.

Τα παρακάτω στοιχεία προέρχονται από μια πιλοτική ποσοτική έρευνα που διεξήχθη στα τέλη του 2019 σε δείγμα 79 εργαζόμενων και μέλη σωματείων στον κλάδο των τηλεπικοινωνιών. Σκοπός της έρευνας, η διερεύνηση της στάσης των εργαζόμενων απέναντι στη συνδικαλιστική δράση των σωματείων του κλάδου. Κατά το πρώτο στάδιο διεξαγωγής αυτής της έρευνας κρίθηκε απαραίτητη η πραγματοποίηση μιας πιλοτικής με σκοπό να βοηθήσει τόσο στον έλεγχο της εγκυρότητας (reliability) και της αξιοπιστίας (validity) του ερωτηματολογίου [2], όσο και στην τελική του διαμόρφωση -μέσα από τον τρόπο με τον οποίο αποκρίνονταν οι ερωτώμενοι στις ερωτήσεις.

Η πιλοτική αυτή έρευνα πέτυχε να αναδείξει τις αδυναμίες του αρχικού σύντομου ερωτηματολογίου. Καθοριστική όμως υπήρξε η συμβολή της και σε κάτι επιπλέον: στη ριζική αναμόρφωση του ερωτηματολογίου μέσα από τις απαντήσεις που καταγράφηκαν σε μια παραγκωνισμένη ερώτηση στο αρχικό ερωτηματολόγιο (ερώτηση κατάταξης, classification) πάνω στις διεκδικήσεις, που το ερχόμενο χρονικό διάστημα όφειλαν να θέσουν κατά προτεραιότητα τα σωματεία του κλάδου. 

 

- Ποια αιτήματα πρέπει να παλέψουν τα σωματεία το ερχόμενο διάστημα; 

 

Επιλέξτε κατά σειρά προτεραιότητας:

- Αυξήσεις μισθών

- Μείωση χρόνου εργασίας

- Υπεράσπιση θέσεων εργασίας ενάντια σε απολύσεις

- Βελτίωση συνθηκών εργασίας

- Σταθερή δουλειά

Πιλοτική Έρευνα

 

Η ανάδειξη θεμάτων όπως η βελτίωση των συνθηκών εργασίας (1η επιλογή 38.7%) ή η υπεράσπιση των θέσεων εργασίας (2η επιλογή 30.6%) έναντι αιτημάτων όπως οι αυξήσεις μισθών ή η μείωση του χρόνου εργασίας (βλ. το παραπάνω γράφημα) βοήθησε στην αναδιαμόρφωση και την προσθήκη νέων ερωτήσεων του κλειστού τύπου ερωτηματολογίου, όσο και στη συμπλήρωσή του μέσα από τη διενέργεια συνεντεύξεων με μέλη σωματείων του κλάδου. 

 

Παρόλα αυτά, οι πιλοτικές έρευνες δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ούτε για την εξαγωγή συμπερασμάτων ούτε στον έλεγχο υποθέσεων. Επιτυχημένες είναι όταν φέρνουν στην επιφάνεια αδυναμίες ή μη αναμενόμενα αποτελέσματα των μεθόδων που τίθενται σε εφαρμογή. Αντίθετα, η αγνόηση των θεμάτων που φωτίζουν μπορεί να θέσει σε κίνδυνο ακόμα και την ακεραιότητα του όλου ερευνητικού εγχειρήματος. 

Δ.Λ.

Σημειώσεις: 

[1] Smith, C.A. (2019), "The Uses of Pilot Studies in Sociology", The American Sociologist, 50, 589–607 https://doi.org/10.1007/s12108-019-09419-y

[2] Αξιοπιστία: σταθερότητα αποτελεσμάτων μέτρησης σε επαναλαμβανόμενες μετρήσεις. Εγκυρότητα: επιτυχής μέτρηση του επιδιωκόμενου.

Ερωτήσεις κλειστού τύπου - 11. Από τη χρεοκοπία στο στρατιωτικό κίνημα στο Γουδί (1893-1909)

Ερωτήσεις κλειστού τύπου - 11. Από τη χρεοκοπία στο στρατιωτικό κίνημα στο Γουδί (1893-1909)

Η παραγωγικότητα της εργασίας και η εισοδηματική ανισότητα στις ΗΠΑ

Τις τελευταίες δεκαετίες οι περισσότερες από τις πιο ισχυρές οικονομίες του πλανήτη βρίσκονται αντιμέτωπες με σημαντική επιβράδυνση στους ρυθμούς αύξησης της παραγωγικότητας (βλ. Table 1). Την ίδια στιγμή, η επιβράδυνση αυτή συνοδεύεται από την παγίωση σημαντικών εισοδηματικών ανισοτήτων, που με την πάροδο του χρόνου δείχνουν να διογκόνωνται. Στο παρακάτω γράφημα, παρατηρούμε την εξέλιξη του φαινομένου, εστιάζοντας στην οικονομία των ΗΠΑ, από τα μέσα περίπου της δεκαετίας του 1980 έως περίπου τα τέλη αυτής του 2010, αξιοποιώντας συνδυαστικά στοιχεία από την Total Economy Database και την Παγκόσμια Τράπεζα.

 

Δεδομένα: TED, WDI | Επεξεργασία: Δ. Λ.

 

Διάφορες αναλύσεις θεωρούν την επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης της παραγωγικότητας πρόσκαιρο φαινόμενο, το οποίο κάποια στιγμή σχετικά σύντομα τελειώνει οδηγώντας την οικονομία σε νέα επίπεδα κερδοφορίας. Τα επίσημα στοιχεία, παρόλα αυτά, δείχνουν πως αυτή η επιβράδυνση δεν αποτελεί παροδικό φαινόμενο, αλλά ιστορική τάση μεταξύ των οικονομικά ανεπτυγμένων οικονομιών, όπως αυτής των ΗΠΑ [1]. Στην πραγματικότητα μοιάζει να έχει δημιουργηθεί ένας φαύλος κύκλος μεταξύ χαμηλής παραγωγικότητας από τη μια πλευρά και υψηλής εισοδηματικής ανισότητας από την άλλη, καθηλώνοντας εργαζόμενους/ες που δε διαθέτουν τους πόρους για πρόσβαση στην ανώτερη εκπαίδευση σε χαμηλής ειδίκευσης υποαμειβόμενες θέσεις εργασίας. (Βλ. εδώ) Την ίδια στιγμή, από τη δεκαετία του 1980 κι έπειτα το πλουσιότερο 10% του πληθυσμού των ΗΠΑ αυξάνει διαρκώς το μερίδιο του στο εθνικό εισόδημα, διευρύνοντας την απόσταση που το χωρίζει από τα φτωχότερα στρώματα του πληθυσμού. 

 

Δ.Λ.

 

Σημείωση: 

[1] Grossman G.M., Helpman E., Oberfield E., et al. "The Productivity Slowdown and the Declining Labor Share", CEPR Discussion Paper 12342, 2017. https://doi.org/10.3386/w23853