O Benzécri και η γαλλική σχολή ανάλυσης δεδομένων (1960-1990)

Jean-Paul Benzécri, 1932–2019

 

Ο Jean-Paul Benzécri, μαθηματικός και στατιστικολόγος που συνέβαλε καθοριστικά στον τομέα της πολυμεταβλητής στατιστικής ανάλυσης, θεωρείται ο ιδρυτής της γαλλικής σχολής ανάλυσης δεδομένων [1]. Έγινε ιδιαίτερα γνωστός στη Γαλλία κατά τη δεκαετία του 1960 για τις εργασίες του πάνω στην Παραγοντική Ανάλυση Αντιστοιχιών (Analyse Factorielle des Correspondances), μια τεχνική που χρησιμοποιείται στην ανάλυση ποσοτικών δεδομένων.

Ο Benzécri γεννήθηκε στην Τουλούζ της Γαλλίας το 1932 και σπούδασε στην École Normale Supérieure στο Παρίσι (1950). To 1955 έλαβε τη διδακτορική του διατριβή από το Πανεπιστήμιο του Πρίνστον υπό την επίβλεψη του Henri Cartan -γνωστό για τις εργασίες του πάνω στην αλγεβρική τοπολογία. Όταν το 1965 εκλέγεται καθηγητής στη Σορβόννη ιδρύει το Laboratoire de Statistique, εντός του Ινστιτούτου Στατιστικής του Παρισιού, όπου παραδίδει μαθήματα πάνω στην ανάλυση δεδομένων (analyse des données). Εκεί αναπτύσσει περαιτέρω τις εργασίες του πάνω στην Παραγοντική Ανάλυση Αντιστοιχιών, μέθοδο που καθιστά δυνατή την επεξεργασία κατηγορικών δεδομένων μέσα από την οπτικοποίηση και ιεράρχηση των πληροφοριών που αυτά παρέχουν.

 

 

(Πολλαπλή Ανάλυση Αντιστοιχιών | Libraries: FactoMineR, ggplot2, plotly | dataset: poison) [*]

Συνοπτικά, η Ανάλυση Αντιστοιχιών (CA) αποτελεί στατιστική μέθοδο που χρησιμοποιείται για τη διερεύνηση των σχέσεων μεταξύ κατηγορικών μεταβλητών σε έναν δισδιάστατο χώρο. Η ισχύς της μεθόδου, και κυρίως της Πολλαπλής Ανάλυσης Αντιστοιχιών (MCA) που αποτελεί γενίκευσή της, έγκειται στον εντοπισμό επαναλαμβανόμενων μοτίβων μέσα από τη μείωση της πολυπλοκότητας πολυδιάστατων δεδομένων. Η τεχνική αυτή, φέρνει παράλληλα στο φως μη φανερές συσχετίσεις μεταξύ πολλών διαφορετικών μεταβλητών. Για το λόγο αυτό τα ευρήματά της είναι πολύτιμα στη λήψη αποφάσεων και πλέον έχουν ευρύ φάσμα εφαρμογών από τη βιολογία έως τις κοινωνικές επιστήμες. Στην κοινωνιολογία, η χρήση της μεθόδου από τον Pierre Bourdieu (1930-2002) υπήρξε καθοριστική στη μελέτη της κατανομής του πολιτισμικού κεφαλαίου της γαλλικής κοινωνίας του καιρού του. (Βλ. πιο αναλυτικά εδώ).

Δ.Λ.

Σημειώσεις:

[1] Βλ. σχετικά εδώ κι εδώ. 

[*] Το διαδραστικό διάγραμμα διασποράς (η γραφική παράσταση MCA) βασίζεται στα δεδομένα μιας έρευνας (περιλαμβάνεται στη βιβλιοθήκη FactoMineR του François Husson στη γλώσσα R) που πραγματοποιήθηκε σε παιδιά που υπέφεραν από τροφική δηλητηρίαση (dataset: poison). Στο παράδειγμα, κάθε σημείο της γραφικής παράστασης αντιπροσωπεύει μια παρατήρηση. Η θέση των σημείων καθορίζεται από τις δύο πρώτες διαστάσεις (Dim.1 και Dim.2) των αποτελεσμάτων της MCA και αφορά τον τρόπο με τον οποίο τα παιδιά αυτά σχετίζονται με τα συμπτώματα που παρουσίασαν με βάση το φύλο τους (Male/Female). Η διασπορά των σημείων στο γράφημα παρέχει πληροφορίες σχετικά με το πόσο διακριτά ή παρόμοια είναι τα συμπτώματα τροφικής δηλητηρίασης (ναυτία, εμετός, διάρροια, πυρετός κτλ.) που ανέφεραν παιδιά διαφορετικού φύλου σε σχέση με ό,τι δήλωσαν πως έφαγαν (ψάρι, μαγιονέζα, τυρί, παγωτό κτλ.). Εν συντομία, αλληλεπικάλυψη (ή γειντίαση) των σημείων υποδηλώνει ομοιότητα συμπτωμάτων, ενώ απόσταση των σημείων υποδηλώνει διαφοροποίηση συγκριτικά με το φύλο και ό,τι δήλωσαν πως κατανάλωσαν. Τέλος, η αριστερή πλευρά του γραφήματος (άξονας με τις αρνητικές τιμές) ομαδοποιεί όσες/ους τελικά νόσησαν, ενώ η δεξιά (άξονας με θετικές τιμές) όσους/ες δε νόσησαν. 

Ερωτήσεις κλειστού τύπου - 9. Η εδραίωση του δικομματισμού

 

Ερωτήσεις κλειστού τύπου - 9. Η εδραίωση του δικομματισμού

Σχολικό έτος 2023-24

socio-imagination.blogspot.com 

daskaloi.gr

Η εξέλιξη του πληθυσμού μεταξύ δυο απογραφών (ΕΛΣΤΑΤ, 2011-2021)

Η σύγκριση των στοιχείων της τελευταίας (2021) με την προτελευταία (2011) απογραφή του πληθυσμού της χώρας από την Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) αποκαλύπτει μείωση του πληθυσμού από τα 10.816.286 άτομα το 2011 στα 10.482.487 το 2021. Ο παρακάτω χάρτης αποτυπώνει την ποσοστιαία πληθυσμιακή μεταβολή ανα διοικητική περιφέρεια -με τις περισσότερες περιοχές της χώρας να παρουσιάζουν, μέσα σε μόλις μια δεκαετία, εμφανή συρρίκνωση. Περιοχές, δε, όπου παρατηρείται η μεγαλύτερη πληθυσμιακή μείωση είναι, εν μέρει, και εκείνες που καταγράφουν χαμηλό κατά κεφαλήν ΑΕΠ και υψηλούς δείκτες φτώχειας, κοινωνικού αποκλεισμού και γήρανσης.

Η μακρά δεκαετία του '10: πανόραμα αναρτήσεων

Η περίοδος της μακράς ύφεσης της δεκαετίας του 2010 για τη χώρα, αν και μοιάζει σύντομη χρονικά, στην πραγματικότητα είναι πυκνή κοινωνικά, μακρά ιστορικά. Συνοψίζοντας, εν τάχει, κάποια από τα στοιχεία που έχουν παρουσιαστεί σε διαδοχικά μαθήματα κι έχουν δημοσιευτεί εδώ πάνω στο οικονομικό, με έμφαση στο κοινωνικό, αποτύπωμα αυτής της περιόδου: 

 

• τα μέτρα λιτότητας που επιβλήθηκαν στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας άφησαν πίσω τους ένα υπέρογκο χρέος (Stability and Growth Pact), μειώνοντας την οικονομική δραστηριότητα της Ελλάδας και το ΑΕΠ της συνολικά. 
• Οι πραγματικοί μισθοί μειώθηκαν στη διάρκεια της δεκαετίας, ενώ η ανεργία εκτοξεύθηκε, ιδιαίτερα ανάμεσα στους νέους -πολλοί από τους οποίους/ες μετανάστευσαν αναζητώντας ευκαιρίες σε άλλες αγορές εργασίας. 
• Η φορολογία αυξήθηκε, ενώ αρκετές αυτοκτονίες, που καταγράφονται κατά τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας, συνδέθηκαν με την άνοδο της ανεργίας και τη σώρευση ιδιωτικών χρεών μεταξύ των νοικοκυριών. 
• Ο κίνδυνος φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού κινήθηκε γύρω στο 30%, με ένα ποσοστό της τάξης του 17%, νέων ηλικίας 16 έως 19 ετών, να αντιμετωπίζουν σοβαρές υλικές και κοινωνικές στερήσεις. 
• Υψηλά επίπεδα σημείωσε και η ενεργειακή φτώχεια στη χώρα με σημαντικό αριθμό νοικοκυριών να δηλώνουν αδυναμία κάλυψης των ενεργειακών τους αναγκών. 
• Η διάμεση ηλικία του πληθυσμού αυξήθηκε στα 45 έτη το 2020 από τα 41 το 2011, ενώ σύμφωνα με την τελευταία απογραφή ο συνολικός πληθυσμός εμφανίζεται μειωμένος κατά 3,1% σε σχέση με την απογραφή του 2011.
  
• Οι κρατικές δαπάνες για δημόσιες υπηρεσίες, όπως για την περίθαλψη μειώθηκαν σημαντικά, οδηγώντας σε μείωση ποιότητας και διογκώνοντας φαινόμενα κοινωνικού αποκλεισμού των ευάλωτων ομάδων.
• Η παραγωγικότητα της εργασίας βυθίστηκε, ενώ πολλές ΜΜΕ (μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις) αντιμετώπισαν προβλήματα επιβίωσης, γεγονός που οδήγησε σε πολλά λουκέτα. 
• Στις αρχές της δεκαετίας του '10 οι κοινωνικές αναταραχές και οι διαμαρτυρίες αυξήθηκαν λόγω της επιδείνωσης των οικονομικών συνθηκών και των μέτρων λιτότητας, ενώ η εμπιστοσύνη των πολιτών στους θεσμούς και το πολιτικό σύστημα συνολικά καταβαραθρώθηκε.  

Στα τέλη αυτής της δεκαετίας και στην αυγή της επόμενης το ξέσπασμα της πανδημίας covid-19, που στοίχισε τη ζωή σε πάνω από 35.000 ανθρώπους, συνέβαλε στη μείωση του προσδόκιμου ζωής, ενώ ο πληθωρισμός έχει εκτοξεύσει τις τιμές βασικών ειδών διατροφής όχι μόνο στη χώρα, αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο. Το τελευταίο διάστημα, η σχετική ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας, με τη μείωση της ανεργίας και την αύξηση του αριθμού νεων επιχειρήσεων, παρότι αύξησε το πραγματικό ΑΕΠ κατά 8,4% το 2021 και άλλο 5,9% το επόμενο έτος, εντούτοις δείχνει να βρίσκεται σημαντικά χαμηλότερα από τα προ-κρισης επίπεδα, με πολλά ανοιχτά ζητήματα να βρίσκονται μπροστά σε περιβαλλοντικό, οικονομικό, κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο.